Παρασκευή, 19 Απριλίου 2024

ev media-logo

«Φταίει η πολυπλοκότητα... ανόητε!». Το νέο, επίκαιρο άρθρο του Σωτήρη Π. Ζάχου

Μνημόνιο, cds (credit default swaps), credit event, Spread, Capital controls, ATM, Grexit, ΕSM, Μνημόνιο, ΕΚΤ, ELA, Σύνοδος Κορυφής, EuroWorking Group, prior actions, PSI, OSI, IOU, Eurogroup, ΔΝΤ, αναδιάρθρωση χρέους, ECOFIN, EFSF, πιστοληπτική διαβάθμιση, παράλληλο νόμισμα, REFORMS FOR THE COMPLETION OF THE CURRENT PROGRAM AND BEYOND, ΑΕΠ, Ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών, PRELIMINARY DEBT SUSTAINABILITY ANALYSIS...

663

Πόσους άραγε από τους παραπάνω όρους κατανοεί ο... μέσος άνθρωπος; Ελάχιστους ή και κανέναν. Κι όμως, πρόκειται για όρους της καθημερινότητάς μας. Και περιγράφουν μόνο την οικονομική πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί. Υπάρχουν πολλοί περισσότεροι, εξίσου ή και πιο περίπλοκοι για την περιγραφή της τεχνολογικής πραγματικότητας. Άλλοι τόσοι για να εξηγήσουν την επιστημονική πραγματικότητα που εξελίσσεται με καταιγιστικούς ρυθμούς και πάει λέγοντας.

Χιλιάδες καινούριες λέξεις εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια και σε αυτές έρχονται να προστεθούν νέες καθημερινά. Αυτό επιβεβαιώνει με τον πιο διαυγή τρόπο εκείνο που κάποιοι προέβλεπαν εδώ και χρόνια. Ασύλληπτοι ρυθμοί μεταβολής. Η οικονομική, πολιτική, κοινωνική κατάσταση που βιώνουμε βρίσκονται σε διαρκή κίνηση αποκτώντας νέα όλο και πιο σύνθετα γνωρίσματα.

Η τεχνολογία και η παγκοσμιοποίηση που αυτή γέννησε έχουν προσδώσει στη ζωή μας μια αφάνταστη πολυπλοκότητα. Το πρόβλημα είναι ότι ένα μικρό μόνο ποσοστό ανθρώπων μπορεί να παρακολουθεί και να κατανοεί όσα συμβαίνουν. Δεν είναι μόνο άτομα μεγάλης ηλικίας που βιώνουν αυτή την κατάσταση. Αυτό άλλωστε θα μπορούσε να θεωρηθεί... λογικό. Και οι νεότερες γενιές δε φαίνεται να τα πηγαίνουν καλύτερα στην προσπάθεια να αντιληφθούν τα νέα δεδομένα, να προσαρμοστούν σε αυτά και κυρίως να φανταστούν τις προοπτικές.

Το όλο κλίμα οδηγεί την πλειονότητα σε τραγικά λαθεμένες επιλογές. Αυτές με τη σειρά τους ανοίγουν το δρόμο σε καταστροφικά αποτελέσματα. Οι συνέπειες ήδη, εδώ και καιρό, ορατές. Προβλήματα οικονομικά, ανεργία, αδιέξοδα, απόγνωση, οργή, εντάσεις. Οι περισσότεροι καθορίζουν τις επιλογές τους ακουμπώντας σε δεδομένα του παρελθόντος κινούμενοι σε έναν παράλληλο κόσμο, ο οποίος βρίσκεται σε διαφορά φάσης με τον πραγματικό που έχει εδραιωθεί -είτε μας αρέσει είτε όχι.

Οι συγκεκριμένοι νιώθουν αδύναμοι απέναντι σε όλο αυτό. Οπότε αναζητούν ένα αποκούμπι και το βρίσκουν στους «πατερούληδες» της πολιτικής. Η συγκεκριμένη κατάσταση εξηγεί με απόλυτο τρόπο την κυριαρχία του λαϊκισμού. Το μόνο που επιθυμεί η μάζα, επειδή αυτό μόνο κατανοεί, είναι απλοϊκά συνθήματα και υποσχέσεις. Λατρεύει οποιονδήποτε της υπόσχεται επιστροφή σε γνώριμα(;) λημέρια, απαλλαγμένα από την πολυπλοκότητα που μας περιβάλλει (Εγκατάλειψη της ευρωζώνης και του ευρώ.

Για τα δεινά σας φταίνε οι ξένοι και όχι οι αμοραλιστές πολιτικοί, τους οποίους, παρόλα αυτά συνεχίζετε να εμπιστεύεστε). Η μάζα χρειάζεται δικαιολογίες για τις αποτυχίες της (Δεν είστε τόσο ηλίθιοι όσο δείχνετε. Για τις αποτυχίες σας φταίει το ότι μας ψεκάζουν.).

Σε ένα τέτοιο κλίμα είναι αδύνατη η επικράτηση και ανάδειξη κάθε λογικής φωνής. Τα επιχειρήματα δε βρίσκουν απήχηση, επειδή η αποδοχή τους προϋποθέτει νοητικές ικανότητες από τον αποδέκτη. Προϋποθέτει δυνατότητα ανάλυσης. Η μάζα δείχνει ανίκανη να αντιληφθεί λογικά τα πράγματα. Τον απεγνωσμένο τον αγγίζουν μόνο συνθήματα που συνδέονται με την καθημερινότητα που αυτός πιστεύει ότι του ταιριάζει (Θα διαγράψουμε τα χρέη σας, θα διευκολύνουμε την αποπληρωμή των δανείων που πήρατε για να φτιάξετε φανταχτερές μεζονέτες).

Οι ρεαλιστές πολιτικοί, όσοι δηλαδή γνωρίζουν ποιες λύσεις πρέπει να προκριθούν, ώστε να ξεφύγουμε από τη δυσχερή κατάσταση στην οποία έχουμε περιέλθει, δε θα βρουν ποτέ απήχηση, αν δεν εντοπίσουν τον τρόπο να προσεγγίσουν τη μάζα και να γίνουν αντιληπτοί από αυτή.

Ο μόνος δρόμος είναι οι συγκεκριμένοι πολιτικοί να αρχίσουν να μιλούν για στόχους. Πού θέλουν να οδηγήσουν τη χώρα; Ποιες συνθήκες θέλουν να εδραιώσουν; Ποια ποιότητα ζωής επιθυμούν για τους πολίτες; Ποιο είναι το όραμά τους για τη νέα γενιά; Από αυτά πρέπει να ξεκινάει ο πολιτικός λόγος και όχι από τα μέτρα που θα οδηγήσουν στα συγκεκριμένα αποτελέσματα. Έτσι κι αλλιώς, η μάζα αδυνατεί να κατανοήσει τα μέτρα. Είναι πολύ πολύπλοκα γι αυτή. Χρειαζόμαστε μια νέα πολιτική τάξη, μια νέα πολιτική πραγματικότητα αλλά για να αναδειχτεί και να εδραιωθεί αυτή, πρέπει πρώτα να εντοπίσει το δρόμο που θα την κάνει αποδεκτή από όλους εκείνους που νιώθουν απόγνωση. Και τον απεγνωσμένο μπορείς να τον προσεγγίσεις μόνο με απλοϊκά συνθήματα. Η πολυπλοκότητα του δημιουργεί ταραχή και... σφίξιμο στο στομάχι.

 

Ο κ. Ζάχος είναι καθηγητής

στο  φροντιστήριο «άποψη»

της Λάρισας

http://sotiriszachos.blogspot.com/