Ο όρος κυβερνο-εκφοβισμός ή διαδικτυακός εκφοβισμός αφορά οποιαδήποτε πράξη διατύπωσης απειλής, εκφοβισμού, ταπείνωσης, παρενόχλησης μέσω της χρήσης του διαδικτύου, κινητών τηλεφώνων ή άλλων ψηφιακών συσκευών επικοινωνίας. Εκδηλώνεται με την επαναλαμβανόμενη αποστολή μηνυμάτων μέσω τηλεφώνου ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, με παρέμβαση σε διαδικτυακές δραστηριότητες του θύματος, δυσφήμιση με αποστολή φωτογραφιών, προσωπικών πληροφοριών, απειλητικών μηνυμάτων σε άλλα άτομα (υποκρινόμενοι το άτομο που εκφοβίζεται), υποκίνηση τρίτων σε διαδικτυακή παρακολούθηση και παρενόχληση του θύματος και πολλές άλλες μορφές.
Ποια στοιχεία θα πρέπει να ανησυχούν τους γονείς;
Δεν υπάρχουν κάποια «συμπτώματα» μοναδικά για την περίπτωση εκφοβισμού από το Διαδίκτυο. Ο ρόλος του γονιού δεν είναι να παρακολουθεί ως «ντεντέκτιβ» τη συμπεριφορά του παιδιού του αλλά να είναι διαθέσιμος για τα προβλήματά του. Ο γονιός μπορεί να μην έχει το επίπεδο τεχνολογικής επάρκειας και δεξιότητας του παιδιού του. Αρκεί όμως να μπορεί να αντιληφθεί ότι υπάρχει ένα πρόβλημα με επίπτωση στα συναισθήματά του (άγχος, θλίψη, φόβος) και να το πλησιάσει ώστε να μάθει τι συμβαίνει. Μην υποτιμάτε το πρόβλημα σκεφτόμενοι ότι είναι κάτι περιορισμένο σε έναν «ψεύτικο κόσμο» - αυτός είναι ένα μέρος της πραγματικότητας της νέας γενιάς και ό,τι συμβαίνει εκεί έχει άμεσες συνέπειες στην αυτοεκτίμηση των παιδιών.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς εάν το παιδί τους πέσει θύμα εκφοβισμού μέσω του διαδικτύου;
Σε περίπτωση που το παιδί πέσει θύμα εκφοβισμού μέσω του διαδικτύου, οι γονείς μπορούν να προβούν σε μία σειρά ενεργειών:
Είναι πολύ σημαντικό να έχουν ενημερώσει τα παιδί εκ των προτέρων ότι εάν δεχτεί απειλητικά ή προσβλητικά μηνύματα να τα αποθηκεύσει και όχι να τα διαγράψει, να κρατήσει δηλαδή όλα τα αποδειχτικά στοιχεία, που μελλοντικά ίσως χρειαστεί και να εκτυπωθούν ακόμη.
Σε περιπτώσεις όπου τα μηνύματα επιμένουν και προέρχονται από άγνωστο αποστολέα, οι γονείς μπορούν να ζητήσουν βοήθεια από τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και να πάρουν πληροφορίες από την Ασφαλή Πλοήγηση στο Διαδίκτυο.
Σε περιπτώσεις που ένας «διαδικτυακός φίλος» του παιδιού στέλνει μηνύματα προσβλητικά ή με βρισιές μπορεί εύκολα να «αποκλειστεί» από το μειλ του παιδιού.
Συχνά επίσης, ενδέχεται ο θύτης να είναι κάποιος γνωστός του παιδιού-θύματος, σε αυτή την περίπτωση είναι σημαντικό να ενημερωθούν οι γονείς του παιδιού για την συμπεριφορά του ή ακόμα και το σχολείο του εάν πηγαίνουν τα παιδιά στο ίδιο σχολείο. Με βασικό σκοπό να νιώσει μεγαλύτερη ασφάλεια το θύμα και να ελεγχθεί και να περιοριστεί ο θύτης.
Εάν το θύμα συνεχίζει να εμφανίζεται αγχωμένο, αποσυρμένο, φοβισμένο είναι σημαντικό οι γονείς να ζητήσουν βοήθεια από ειδικούς σε τέτοιου είδους θέματα.
Τι μπορούν να κάνουν οι εκπαιδευτικοί για την πρόληψη του εκφοβισμού μέσω του διαδικτύου;
Οι εκπαιδευτικοί από την πλευρά τους μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη φαινομένων εκφοβισμού. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουν την έκταση του προβλήματος στο σχολείο τους και να συλλέξουν ανώνυμα στοιχεία από τους μαθητές τους.
Να μεταδώσουν στους μαθητές ότι όλες οι μορφές εκφοβισμού είναι απαράδεκτες και υπόκεινται σε πειθαρχικά μέσα. Να διασαφηνίσουν τους κανόνες χρήσης Η/Υ, Διαδικτύου και κινητών και να τοποθετηθούν πόστερ σε στρατηγικά σημεία.
Επιπλέον μπορούν οι εκπαιδευτικοί να δώσουν την ευκαιρία σε μεγαλύτερους μαθητές να διδάξουν και να συμβουλεύσουν τους νεώτερους (peer education). Τέλος μπορούν να έχουν μία σταθερή συνεργασία με ειδικούς επαγγελματίες για σωστή ενημέρωση και καθοδήγηση.
Πως μπορώ να στραφώ ενάντια σε κάποιο κακόβουλο σχόλιο στο Διαδίκτυο;
Εφόσον έχουμε αντιληφθεί κάποια ιστοσελίδα όπου χρησιμοποιούνται προσωπικά δεδομένα μας ή φιλοξενούνται ρατσιστικά σχόλια για εμάς μπορούμε να την αναφέρουμε στην Ελληνική Aνοικτή Γραμμή για το παράνομο περιεχόμενο στο Διαδίκτυο (www.safeline.gr) οι οποίοι και θα προβούν στις απαραίτητες ενέργειες. Παρακάτω αναφέρονται ενδεικτικά κάποιες περαιτέρω δυνατότητες εφόσον ο εκφοβισμός διεξήχθη μέσω κάποιας ιστοσελίδας κοινωνικής δικτύωσης ή chat room και μπορείτε να αναφέρετε την ύπαρξή τους στο:
- http://www.facebook.com/help/contact.php?show_form=underage
- MySpace - Ειδικά για προβλήματα σχετιζόμενα με σχολείο μπορείτε να στείλετε e-mail στο schoolcare@myspace. com. Οδηγός ασφάλειας βρίσκεται στο www.myspace.com/safety
- Youtube - Υπάρχει επιλογή ‘Flag content as inappropriate’ κάτω από κάθε βίντεο. Επιλέξτε ακόμα το ‘Security Center’ έχοντας διαλέξει την Ελληνική ως γλώσσα περιήγησης
- Instant messaging : MSN – Yahoo . Επιλέγοντας το ‘Help’ tab θα ανοίξει πολλαπλές επιλογές μία εκ των οποίων είναι το ‘Report Abuse’
- Chatrooms – Στη συντριπτική πλειοψηφία τους υπάρχουν ρυθμιστές (moderators) που είναι συνήθως πολύ αυστηροί με περιπτώσεις κακόβουλης επίθεσης. Μία επικοινωνία στο e-mail τους με το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι συνήθως αρκετή.
Η Διεπιστημονική Ομάδα
του Κέντρου Ψυχικής
Υγείας Καρπενησίου
