Μέλος της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων και μέλος της διεθνούς κριτικής επιτροπής που βράβευσε την αστική ανάπλαση Καρπενησίου, με άρθρο του στα «Ευρυτανικά Νέα», εξηγεί γιατί το Καρπενήσι, νίκησε το Τορόντο (!), πώς έγινε "ανοιχτή πόλη", προσβάσιμη στα ΑμΕΑ και για αυτό βραβεύτηκε αλλά και η μεγάλη ευθύνη των αρμοδίων να δείξει μηδενική ανοχή στις πρακτικές που θα ακυρώσουν το έργο.
ΑΡΘΡΟ
Του Σωτήρη Ν. Παπαδόπουλου*,
Αρχιτέκτονα
Σχετικά με το Βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων που απενεμήθη στο Καρπενήσι έλαβα, διαμέσου φίλων που γνωρίζουν το αντικείμενό μου, (καθότι και Πουγκακιώτης στην καταγωγή) την σχετική ανάρτηση στο Facebook του περιφερειάρχη κ. Κώστα Μπακογιάννη καθώς και το άρθρο του κ. Διονύση Παρούτσα το οποίο αναφέρεται στην καθημερινότητα στο Καρπενήσι και πώς αυτή μπορεί να βελτιωθεί (Ευρυτανικά Νέα, 21/7/2017). Διαβάζοντας λοιπόν τα δύο κείμενα αισθάνθηκα την ανάγκη να κάνω κάποιες διευκρινήσεις καταθέτοντας ταυτόχρονα και τις απόψεις μου γύρω από αυτό το πολύ θετικό γεγονός.
Το Καρπενήσι βραβεύτηκε σε μια από τις κατηγορίες του διαγωνισμού, αυτής των έργων των «Δημόσιων Χώρων» - οι υπόλοιπες τρεις ήταν: «Υπάρχοντα και Ιστορικά κτήρια», «Νέα κτήρια» και «Έρευνα». Το κυριότερο ζητούμενο σε αυτόν ήταν η υλοποίηση του σχεδιασμού ως προς την διευκόλυνση της προσβασιμότητας και της διακίνησης στην πόλη των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες, (ΑμΕΑ) και κατ’ επέκταση φυσικά των κατοίκων που είναι π.χ., δυσκίνητοι ηλικιωμένοι, μητέρες με καροτσάκια ή και οι προσωρινοί τραυματίες, κ.α., – ανά πάσα στιγμή το 50% περίπου των κατοίκων των πόλεων έχουν την ανάγκη αυτών των διευκολύνσεων.
Είναι ακριβώς και αυτός ο λόγος που το «μικρό» και «άγνωστο» Καρπενήσι βραβεύτηκε. Διότι ανέδειξε, καταθέτοντας κυρίως σχεδιαστικά και τεκμηριώνοντας φωτογραφικά, πολλές από τις λεπτομέρειες που εμείς σαν κριτές έπρεπε να διαπιστώσουμε. Σε αντίθεση π.χ., του μεγάλου έργου της «αναζωογονητικής ανακαίνισης» (Revitalization) της Nathan Phillips Square, της κεντρικότατης πλατείας του δημαρχείου του Τορόντο, Καναδά, που μας παρουσίασε πολύ λίγα από τα ζητούμενα στοιχεία και γι’ αυτό το απορρίψαμε.
Αυτή τη διευκρίνηση την κάνω για να δώσω έμφαση στο ότι, αυτό που σαν κριτές επικεντρωθήκαμε και αποτέλεσε το κύριο κριτήριο του διαγωνισμού ήταν αυτό της ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ. Η αισθητική και φιλικότητα χώρων, ήταν βεβαίως απαιτητά αλλά συμπληρωματικά στην τελική μας κρίση. Και αυτό το αναφέρω γιατί το Καρπενήσι δεν βραβεύτηκε από την UIA, γενικότερα, σαν «φιλική και ανοιχτή» πόλη (Friendly Spaces Awards) αλλά επειδή απέδειξε το ζητούμενο που αναφέρετο στο «Inclusive Spaces Awards». Επιτρέψτε μου δε να εξηγήσω, κάτι που δεν είναι ευρύτερα γνωστό, ότι «Inclusive design» σημαίνει, «Ολιστικός σχεδιασμός», ή «Σχεδιασμός για Όλους» και ο οποίος αναφέρεται ειδικότερα στα ΑμΕΑ.
Προκειμένου λοιπόν να υλοποιηθεί στο διηνεκές το όραμα του κ. Μπακογιάννη και της σημερινής διοίκησης για "φιλική, ανοιχτή» και το κυριότερο Προσβάσιμης σε «Όλους Πόλη". Προκειμένου να μην επαληθευτούν και καταλήξουν ολ’ αυτά «χαμένος Παράδεισος» και «Φευ για εσάς τους ίδιους» όπως προνοητικά φοβάται, περιγράφει και δυστυχώς ήδη απεικονίζει στο άρθρο του ο κ. Παρούτσας, θα πρέπει η Διαχείριση της πόλης να δείξει μηδενική ανοχή στις πρακτικές που είναι ενάντια στην εφαρμογή των υπεσχημένων και των οποίων, σαν αποτέλεσμα, ήρθε το βραβείο της UIA. Θα πρέπει να φροντιστεί ώστε να παραμένουν καλά συντηρημένες και ΑΝΟΙΧΤΕΣ όλες οι «διαδρομές» των πεζών, των ατόμων με κινητικά και προβλήματα όρασης. ΟΛΑ όσα υποσχέθηκε η μελέτη και όσα υλοποιήθηκαν θα πρέπει όχι μόνο να τηρηθούν αλλά και να βελτιωθούν στο διηνεκές. Γιατί τότε και μόνο τότε το Καρπενήσι θα αποδείξει ότι άξιζε αυτό το Διεθνές Βραβείο
Κλείνοντας, επιτρέψτε μου να καταθέσω κάποιες απόψεις, εκτιμώ ωφέλιμες, για όλους αυτούς που παίρνουν και υλοποιούν τις αποφάσεις σε όλες τις βαθμίδες της διοίκησης - αυτές έρχονται σαν αποτέλεσμα των διεθνών ερευνητικών συνεργασιών μου επί του αντικειμένου και την έκθεση μου σαν αρχιτέκτονας στα προβλήματα των περισσότερων ευρωπαϊκών και όχι μόνον, πόλεων.
Μια Προσβάσιμη σε «Όλους Πόλη" είναι οπωσδήποτε "φιλική και ανοιχτή». Το αντίθετο δεν υφίσταται.
Τα όποια υποχρεωτικά ή κατασταλτικά μέτρα επιβάλλονται εκ μέρους της πολιτείας (π.χ., κυκλοφορία, πεζοδρόμια, κατασκευές, κ.λπ.), αποδεικνύονται ατελέσφορα χωρίς την ευαισθητοποίηση και συμπαράσταση των πολιτών· χωρίς τη συνεχή καλλιέργεια και την συνειδητοποιημένη συμμετοχή ΟΛΩΝ των «παικτών» στην επίτευξη των ευρύτερων στόχων της πόλης.
Η πρωταρχικής σημασίας ανάδειξη της διαχρονικότητας της φυσιογνωμίας και του πολιτιστικού ρόλου της Ελλάδας και συμπληρωματικά των όποιων έργων υλοποιούνται στην Περιφέρεια, σήμερα, απαιτεί την εφαρμογή και τη διάδοση ρηξικέλευθων δράσεων από άκρη σε άκρη της χώρας. Η δε προώθηση των «Προσβάσιμων Πόλεων για Όλους» ιδιαιτέρα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, θα συμβάλει καθοριστικά στην περαιτέρω ανάδειξη των πολιτιστικών μας αξιών, προς όφελος της πατρίδας.
Στο δε άμεσο μέλλον οι φορείς και ειδικότερα οι πόλεις που θα αναδείξουν την νεωτερική τους ταυτότητα και δικαίως, (City’s Brand name), θα είναι αυτές που πέρα από τα τετριμμένα και κοινότοπα θα εντάξουν στη στρατηγική για την ανάδειξη τους και θα προσφέρουν στον εσωτερικό και διεθνή «ανταγωνισμό» υψηλής ποιότητας δημοκρατική διαχείριση. Υλοποιώντας δεσπόζουσες δράσεις, μέρος των οποίων είναι κι’ αυτές που εμπλέκουν και εξυπηρετούν τις ευαίσθητες ομάδες των συμπολιτών μας.
…Το Καρπενήσι έκανε το πρώτο βήμα. Θα (τολμήσει) τη συνέχεια του και το κυριότερο τη διατήρηση του..;; Θ’ αδράξει την ευκαιρία που του δόθηκε για να μεταβεί σε μια άλλη Μετά-Ελληνική ποιοτικά πόλη..;;
*1. Ο Σωτήρης Ν. Παπαδόπουλος είναι Αρχιτέκτονας και
• Μέλος του προγράμματος «Αρχιτεκτονική για Όλους», της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων, (International Union of Architects – UIA)
• Ιδρυτικό μέλος των βραβείων UIA, «Προσβάσιμα και Φιλικά για Όλους έργα Αρχιτεκτονικής» - «Friendly and Inclusive Spaces’ Awards».
• Μέλος της διεθνούς κριτικής επιτροπής των βραβείων UIA, «Προσβάσιμα και Φιλικά για Όλους έργα αρχιτεκτονικής», UIA 2017 Congress, Seoul, S. Korea και UIA 2014 Congress, Durban, S. Africa
