Πέμπτη, 18 Απριλίου 2024

ev media-logo

DVD. Neruda [2016, είδος: Βιογραφική, διάρκεια: 110’ πρωταγωνιστούν: Luis Gnecco, Gael Garcia Bernal, Mercedes Moran]

770

Το 1948, στη Χιλή του Ψυχρού Πολέμου, ο Πάμπλο Νερούδα κατηγορεί τη κυβέρνηση ότι προδίδει το Κομμουνιστικό Κόμμα, γεγονός που προκαλεί την αντίδραση του προέδρου Γκονζάλες Βιντέλα. Οι επίσημες αρχές επιφορτίζουν έναν δαιμόνιο επιθεωρητή με το έργο να συλλάβει τον ποιητή. Ο Νερούδα προσπαθεί να διαφύγει από τη χώρα μαζί με τη γυναίκα του αλλά αναγκάζονται τελικά να κρυφτούν. Εμπνευσμένος από τα δραματικά γεγονότα της νέας του ζωής ως φυγάς, ο Νερούδα αρχίζει να γράφει το magnum opus του, το «Canto General», την ίδια στιγμή που στην Ευρώπη ο θρύλος του μεγαλώνει και οι καλλιτέχνες με επικεφαλής τον Πάμπλο Πικάσο τάσσονται στο πλευρό του. .Ωστόσο, ο ποιητής αρχίζει να απολαμβάνει μύχια και μ’ έναν ναρκισσιστικό τρόπο αυτήν την καταδίωξη: παίζει με τον επιθεωρητή αφήνοντας προσχεδιασμένα στοιχεία, καταργεί τους κανόνες αυτοπροστασίας, προκαλεί, κάνει πιο έντονο και επικίνδυνο το παιχνίδι γάτας-ποντικιού.

Ο Νερούδα της έξοχης ταινίας του Pablo Larrain ερμηνευμένος με μεγαλείο και συγκινητική ομοιότητα απ’ τον Luis Gnecco, είναι ένας Νερούδα σε ταξίδι αυτογνωσίας. Ο ίδιος γεννιέται πάλι απ’ την αρχή, εγγράφοντας μέσα του τον αστικό τρόπο ζωής του-κι αυτό το αποτυπώνει εξαιρετικά ο σκηνοθέτης- ώστε μετά να τον αποδομήσει επαναστατώντας εναντίον του για γεφυρώσει το αντιθετικό χάσμα ζωής και ιδεολογίας. Ο Νερούδα γίνεται πάλι ένα κακομαθημένο παιδί, ένας αυτάρεσκος έφηβος που αψηφάει τον κίνδυνο παίζοντας με το σύστημα και στο τέλος της διαδρομής κατασκευάζει τον εαυτό του σύμφωνα με τη λακανική φαντασίωση της ιδεολογίας του: είναι ποιητής, είναι εραστής, είναι επαναστάτης, είναι εξόριστος, είναι γενναίος, είναι ατρόμητος. Για όλο αυτό το «θεατρικό» έργο χρειάζεται το αρχετυπικό πρότυπο του Ουγκώ στους Άθλιους: του διώκτη-διωκόμενου, του Ιαβέρη και του Γιάννη Αγιάννη, των δύο συμπληρωματικών ταυτοτήτων που η μία προϋποθέτει την άλλη και χάνει το νόημά της δίχως αυτήν. Έτσι, ο επιθεωρητής, κατ’ εικόνα και ομοίωση του αντεστραμμένου ειδώλου του Νερούδα, είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της ατομικότητας του Νερούδα. Ένας επιθεωρητής (ο Μπερνάλ στον καλύτερο και πιο μεστό ρόλο της καριέρας του) αντιφατικός κι αυτός, φασίστας και ποιητής, τολμηρός και γκαφατζής, έξυπνος και ηλίθιος, που λατρεύει και μισεί τον Νερούδα ταυτόχρονα, καρικατούρα και ρομαντική, στερεοτυπική φιγούρα του αρχετυπικού noir, είναι τελικά ο ιδανικός διώκτης για τον Νερούδα. Ο λόγος; Θα τον καταλάβουμε προς το τέλος.

Μια ταινία εξαιρετική, λυρική, πρωτότυπη, τόσο αφηγηματικά όσο και τεχνικά, με μερικές ανατριχιαστικές σεκάνς (π.χ., η σκηνή στον οίκο ανοχής), ταινία που πάει τον κινηματογράφο ένα βήμα πιο πέρα. Μόνο αρνητικό; Ο βερμπαλισμός του τέλους το οποίο κράτησε λίγο πιο πολύ απ’ ότι θα έπρεπε για τη συνολική ισορροπία του έργου.