Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα αυτισμού (γιορτάστηκε στις 2 Απριλίου), το άρθρο αυτής της εβδομάδας είναι αφιερωμένο στα παιδιά με αυτισμό. Ο αυτισμός είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία καθώς και από περιορισμένη επαναλαμβανόμενη και στερεότυπη συμπεριφορά.

Τα άτομα με αυτισμό λόγω του αδύναμου μυϊκού συστήματος και της αργής αλληλεπίδρασης με τα εξωτερικά ερεθίσματα, τείνουν να περιορίζονται σε περισσότερο καθιστικές δραστηριότητες όπως ζωγραφική, νοητικά παιχνίδια ή ανάγνωση. Αυτή η έντονη καθιστική ζωή αυξάνει τις πιθανότητες ανάπτυξης άλλων προβλημάτων υγείας, όπως η παχυσαρκία ποσοστό που αγγίζει ακόμα και το 40%, καρδιαγγειακά προβλήματα ή διαβήτη. Η άσκηση βοηθά στην βελτίωση της γενικής φυσικής κατάστασης, την ενδυνάμωση των μυών, στην βελτίωση του νευρομυϊκού συντονισμού, την ισορροπία, τον έλεγχο των κινήσεων, στην αντίληψη του χώρου και τον καλύτερο χρόνο αντίδρασης.

Αναλύσεις πολλών ερευνών έδειξαν μείωση σε συμπτώματα στερεότυπης συμπεριφοράς, υπερκινητικότητας, επιθετικότητας και  αυτοτραυματισμού, βελτίωση της ομιλίας, της μνήμης, της προσοχής και της επίδοσης στο σχολείο. Επίσης έχουν την ευκαιρία να συνεργαστούν με άλλα παιδιά για την επίτευξη ενός κοινού στόχου, κάτι που βελτιώνει την αυτοπεποίθηση τους και τα εντάσσει σε μια κοινωνική ομάδα. Φυσικά η άσκηση βοηθά και στην ψυχική υγεία των ατόμων με αυτισμό. Έχει παρατηρηθεί μείωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους και βελτίωση της αυτοπεποίθησης.

Πως μπορούμε εντάξουμε τα παιδιά με αυτισμό στην άσκηση;

Προσπαθήστε να βάλετε το παιδί σταδιακά στην άσκηση, κάνοντας κάτι απλό και όχι για μεγάλη διάρκεια. Σιγά σιγά μπορείτε να αυξήσετε το χρόνο δραστηριότητας στην καθημερινή ρουτίνα. Μερικά παραδείγματα μπορεί να είναι ένα απλό βάδισμα για το σχολείο ή ένα μέρος της διαδρομής ή παιχνίδι στη παιδική χαρά. Επίσης μπορείτε να δοκιμάσετε κάποιο άθλημα όπως κολύμπι, γυμναστική, ιππασία, ποδηλασία τρέξιμο. Δώστε στο παιδί πολλά ερεθίσματα για να έχει την ελευθερία να επιλέξει την δραστηριότητα που προτιμά περισσότερο.

Αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι η έντονη άσκηση έχει περισσότερα θετικά αποτελέσματα που διαρκούν για περισσότερη ώρα. Όταν “σπάτε” την άσκηση σε κομμάτια μέσα στη μέρα, είναι περισσότερο ωφέλιμο. Φυσικά η καλύτερη άσκηση είναι αυτή που το παιδί προτιμά περισσότερο. Τα θετικά αποτελέσματα συνήθως φαίνονται μετά από μερικές εβδομάδες.

Όταν το παιδί είναι σε μικρή ηλικία, προτιμήστε ατομικές δραστηριότητες οι οποίες έχει αποδειχθεί ότι είναι πιο ωφέλιμες για την κινητική ανάπτυξη του. Ο γυμναστής μπορεί να βοηθήσει το παιδί δουλεύοντας τις ατομικές του αδυναμίες. Πολλές φορές τα παιδιά που συμμετέχουν σε ομαδικές δραστηριότητες, έχουν περισσότερο άγχος γιατί δημιουργείται ένα απρόβλεπτο περιβάλλον και ένας μη υγιής ανταγωνισμός μεταξύ τους που μπορεί να επηρεάσει την αυτοπεποίθηση τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ομαδικές δραστηριότητες δεν είναι ωφέλιμες. Οι ομαδικές δραστηριότητες διδάσκουν τα παιδιά να συνεργάζονται για ένα κοινό στόχο, να δημιουργούν φιλίες και να εντάσσονται σε μια κοινωνική ομάδα αλλά είναι περισσότερο για μεγαλύτερες ηλικίες.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να σας μεταφέρω μερικές ιστορίες από ένα ενδιαφέρον άρθρο που διάβασα πρόσφατα. Ένας νεαρός με αυτισμό έκανε καθιστική ζωή με αποτέλεσμα να είναι παχύσαρκος. Είχε τόση πολλή ενέργεια που όταν είχε έντονο άγχος έτρεχε τόσο έντονα που έθετε τη ζωή του σε κίνδυνο. 

Στα 14 του οι γονείς του τον έγραψαν σε ένα σύλλογο στίβου. Στην αρχή λόγω και των παραπάνω κιλών έκανε πεζοπορίες, αργότερα όμως εξελίχθηκε σε έναν πολύ καλό δρομέα αποστάσεων. Μάλιστα στον πρώτο αγώνα που νίκησε, δεν κατάλαβε γιατί ήταν πρώτος, οπότε γύρισε προς τα πίσω και έτρεχε με τους άλλους διαγωνιζόμενους και τους χειροκροτούσε. Το τρέξιμο του έδωσε την ευκαιρία να αναπτυχθεί πιο γρήγορα νοητικά σε σύγκριση με συνομήλικούς του με αυτισμό. Οι δάσκαλοι του έχουν εντυπωσιαστεί με την πρόοδό του. Φυσικά  αυτή την αλλαγή την νιώθει και ο ίδιος ο  Tommy Des Brisay που δηλώνει ότι μετά από μια καλή προπόνηση νιώθει πολύ δυνατός.

Ο Mikey Brannigan ξεκίνησε να τρέχει από μικρή ηλικία και εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο γνωστούς αθλητές των παραολυμπιακών  αγώνων. Πριν ξεκινήσει το τρέξιμο ήταν αρκετά πίσω στο σχολείο αλλά δύο χρόνια αργότερα οι επιδόσεις του βελτιώθηκαν κατακόρυφα. Η μητέρα του δηλώνει ότι το τρέξιμο ανοίγει τους ορίζοντες του κάτι που συμφωνεί και ο ίδιος ο Mikey.

Δύο παιδιά δίδυμα, ο Alex και o Jamie χρειάζονται επιτήρηση 24 ώρες το 24ωρο. Δεν έχουν αναπτύξει καθόλου την ομιλία κάτι που δυσκολεύει την καθημερινότητα τους. Μέσα από το τρέξιμο βρήκαν μια διέξοδο. Οι γονείς τους δηλώνουν ότι η πραγματική επιβράβευση, δεν είναι τα μετάλλια που κερδίζουν στους μαραθώνιους  αλλά το ότι έχουν την ευκαιρία να κάνουν κάτι όλοι μαζί καθώς δεν μπορούν να έχουν πραγματικούς διαλόγους ή να κάνουν δραστηριότητες όπως οι συνηθισμένες οικογένειες.

Αυτά τα παραδείγματα αναφέρονται στο τρέξιμο. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα παιδιά με αυτισμό μπορούν να τρέχουν, μπορούν όμως σίγουρα να αυξήσουν την σωματική τους δραστηριότητα και να επωφεληθούν σε όλες τις παραμέτρους της υγείας τους. 

Η άσκηση βοηθά σε μεγάλο βαθμό τα παιδιά με αυτισμό  ψυχικά, νοητικά και σωματικά. Δώστε την ευκαιρία στα παιδιά αυτά να κινηθούν. Θα διαπιστώσουν τις δυνατότητες τους και θα δουν μεγάλη αλλαγή στην καθημερινότητα τους κάτι  που θα τα γεμίσει με χαρά και αυτοπεποίθηση. Σε αυτό το σημείο θα δανειστώ μια φράση που είπε μια μάνα στο άρθρο που αναφέρθηκα προηγουμένως.

“Μπορείτε να δείτε τον αυτισμό ως αναπηρία ή μπορείτε να τον δείτε ως ένα σύνολο ικανοτήτων που μπορούν να εορταστούν”

Κατερίνα Καραγιάννη

Απόφοιτος Τ.Ε.Φ.Α.Α Αθηνών - προπονήτρια κολύμβησης

Πηγές: www.autismspeaks.org, www.autism.com, https/ bethebestsport.org , www.thetalcottcenter.com, wordrunners