άρθρο από την έντυπη έκδοση
Το τελευταίο διάστημα η τηλεόραση και γενικότερα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αναφέρονται όλο και πιο συχνά σε ένα κοινωνικό φαινόμενο που έφτασε και σε μας, φυσικά εξ εσπερίας. Πρόκειται για τον σχολικό εκφοβισμό, που μέρα με τη μέρα παίρνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις και εμφανίζεται στα σχολεία όλων των περιοχών της χώρας, αδιακρίτως, και κυρίως στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Τα γυμνάσια και τα λύκεια, οι κατ' εξοχήν χώροι ανάπτυξης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης των εφήβων, γίνονται μερικές φορές χώροι όπου ο βίος γίνεται αβίωτος για ορισμένα παιδιά, καθώς οι συμμαθητές τους τα προπηλακίζουν, τα κτυπούν και γενικά τα μετατρέπουν σε αποδέκτες όλης αυτής της βίας την οποία φυσικά βιώνουν πρώτα τα ίδια λόγω της οικονομικής – και όχι μόνο – κρίσης.
Το φαινόμενο έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις που κατέστησε αναγκαία τη λήψη μέτρων από το Υπουργείο Παιδείας, με την πρόσληψη ψυχολόγων, τη θέσπιση του «εκπαιδευτικού εμπιστοσύνης» κτλ.
Βέβαια ανέκαθεν τα παιδιά ήταν πολύ σκληρά με τους συμμαθητές τους που δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να μετέλθουν βίαιων τρόπων αντίδρασης. Το κακό όμως τώρα έχει παραγίνει. Για το λόγο αυτό, όσο περισσότερο ενημερωμένοι είμαστε όλοι, τόσο καλύτερα μπορεί να αντιμετωπιστεί το ζήτημα. Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα με τη σειρά:
Σχολικός εκφοβισμός λοιπόν δεν είναι μια διαμάχη, σύγκρουση μεταξύ δυο μαθητών ή μαθητριών, δεν είναι το πείραγμα, το αστείο προς κάποιον συμμαθητή που γίνονται σε συγκεκριμένο χρόνο, δεν έχουν συνέχεια και δεν επηρεάζουν την συναισθηματική κατάσταση των παιδιών. Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα πιο σύνθετο φαινόμενο που αυτό που τον ξεχωρίζει από το πείραγμα και τον τσακωμό, είναι η ένταση του, η διάρκεια του, η ανισορροπία δύναμης μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών και η συναισθηματική επίδραση που έχει πάνω στα παιδιά.
Με λίγα λόγια ο σχολικός εκφοβισμός είναι μια κατάσταση επαναλαμβανόμενη, κατευθύνεται σε συγκεκριμένα παιδιά από παιδιά (πολλές φορές και ομάδα παιδιών) που υπερέχουν σωματικά και έχουν ως αποτέλεσμα το παιδί που εκφοβίζεται να νοιώθει απομονωμένο, να βιώνει άγχος και φόβο, να παρουσιάζει σχολική άρνηση και διάφορες συναισθηματικές δυσκολίες.
Γενικά ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να περιλαμβάνει , χτυπήματα, απειλές, εκβιασμό, πειράγματα, παρατσούκλια, κοροϊδία , διάδοση φημών, εσκεμμένο αποκλεισμό μαθητών από διάφορες κοινωνικές και σχολικές δραστηριότητες, σεξουαλική παρενόχληση, κλοπές ή και ζημιές στα προσωπικά αντικείμενα του παιδιού που βιώνει εκφοβισμό καθώς και ηλεκτρονικό εκφοβισμό, διαμέσου της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών
Τις περισσότερες φορές τα παιδιά που βιώνουν εκφοβισμό δεν το λένε σε κανένα για τους παρακάτω λόγους:
- Ντρέπονται. Η ντροπή είναι ένα συναίσθημα που ακολουθεί τον σχολικό εκφοβισμό καθώς τα παιδιά νοιώθουν ότι όλοι γελάνε μαζί τους
- Φοβούνται. Τα παιδιά θεωρούν ότι δεν μπορεί να γίνει κάτι και φοβούνται ότι ο οποιοσδήποτε χειρισμός θα θυμώσει το παιδί ή τα παιδιά που το εκφοβίζουν και τα πράγματα θα χειροτερεύσουν
- Νοιώθουν ότι φταίνε. Η σκέψη των παιδιών είναι ενοχική και ιδιαίτερα σε καταστάσεις βίας. Θεωρούν ότι εκείνα φταίνε, ότι εκείνα προκάλεσαν αυτή την κατάσταση
- Σκέφτονται ότι θα απογοητεύσουν / στενοχωρήσουν τους γονείς τους. Όλα τα παιδιά αποζητούν την αγάπη και τον θαυμασμό των γονιών τους. Θεωρούν λοιπόν ότι αν μάθουν οι γονείς τους αυτό που συμβαίνει θα απογοητευτούν και θα στενοχωρηθούν.
Γι’ αυτό οι γονείς θα πρέπει:
- Να παρατηρήσουν τη συμπεριφορά του παιδιού τους. Οποιαδήποτε ξαφνική και χωρίς εμφανή αιτία αλλαγή στη συμπεριφορά τους, στη διάθεση τους, στην όρεξη τους, στον ύπνο τους, στη γνώμη τους για κάποια άτομα, στη σχολική τους παρουσία, στην σχολική τους επίδοση πρέπει να τους προβληματίσει και διακριτικά να διερευνήσουν τι συμβαίνει.
- Εάν αντιληφθούν ότι το παιδί τους βιώνει εκφοβισμό θα πρέπει σε πλαίσιο ασφάλειας και εμπιστοσύνης να κουβεντιάσουν με το παιδί τους για την εμπειρία του και γενικά για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού
- Να απενοχοποιήσουν το παιδί και να του εξηγήσουν στο παιδί ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να του φέρεται έτσι
- Να επιβραβεύσουν το παιδί που συμμετείχε στην κουβέντα και αποκάλυψε σημαντικά πράγματα
- Να μην βάλουν το παιδί σε διαδικασίες αντεκδίκησης. Δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα
- Να αναδείξουν στο παιδί τη σημασία του να έχει επικοινωνία με το δάσκαλο και να εξηγήσουν τη διαφορά του «μαρτυράω» από το «ζητάω» βοήθεια
- Να θυμούνται ότι ο στόχος είναι να βοηθήσουν το παιδί τους και όχι να τιμωρηθεί το άλλο παιδί
- Να επικοινωνήσουν με το δάσκαλο
Σε όλες τις περιπτώσεις θα πρέπει να επικοινωνήσουν με την Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056, δωρεάν και ανώνυμα, η οποία είναι στελεχωμένη με κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους και λειτουργεί όλο το 24ωρο.
