ΓΡΑΦΕΙ Ο Σωτήρης Π. Ζάχος
Πριν λίγα μόλις χρόνια, κύρια απαίτηση των καταναλωτών ήταν πόσο γρήγορα ή πόσο καλά μπορούσε ένα προϊόν ή μια υπηρεσία να καλύψει τις ανάγκες τους. Η ταχύτητα και η ποιότητα ήταν τα ζητούμενα ενώ η τιμή έμπαινε σε δεύτερη ή και σε καμιά μοίρα. Η εποχή αυτή μοιάζει τόσο μακρινή όσο και η εποχή των δεινοσαύρων. Πλέον, το ενδιαφέρον στρέφεται αρχικά και κάποτε αποκλειστικά στην τιμή. Τα υπόλοιπα έπονται. Αν πωλητής και καταναλωτής «δεν τα βρουν» στην τιμή, κάθε άλλη συζήτηση είναι περιττή.
Λίγες μέρες πριν συζητούσα με μαθητές μου για τη νέα οικονομική πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί και τις (μη) αντιδράσεις της αγοράς. Σε ερώτηση τι θα έκαναν οι ίδιοι, ως έμποροι και επιχειρηματίες, ακούστηκαν διαμετρικά αντίθετες θέσεις. Κάποιοι διατύπωναν απόψεις όπως: «η κατάσταση είναι δύσκολη», «ο κόσμος δεν έχει λεφτά», «δεν κινείται τίποτα», «τα πράγματα πάνε από το κακό στο χειρότερο». Οι συγκεκριμένοι κατάληγαν, γεμάτοι απαισιοδοξία, στο ότι ο εμπορικός κόσμος και οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να κάνουν τίποτα και ότι η κυβέρνηση πρέπει να κάνει κάτι.
Άλλοι βέβαια, είχαν τελείως διαφορετική προσέγγιση. Λαμβάνοντας υπόψη τις οικονομικές δυσκολίες υποστήριζαν ότι θα άλλαζαν τελείως την πολιτική τους, προσαρμόζοντάς την στην κατάσταση που έχει διαμορφωθεί. «Θα συζητούσα με τον ιδιοκτήτη σημαντική μείωση του ενοικίου», «θα έψαχνα καινούριους, πιο φτηνούς προμηθευτές», «θα περιόριζα το κέρδος μου, χωρίς να υποβαθμίσω την ποιότητα». Οι πρώτοι, αν και νέοι, έχουν ήδη ασπαστεί κατεστημένες και καταστροφικές ιδέες. Οι δεύτεροι, αν και νέοι, έχουν τις λύσεις εκεί που οι μεγαλύτεροι σηκώνουν τα χέρια ψηλά.
Παιδιά δεκαέξι και δεκαεφτά ετών δείχνουν ικανά να αφουγκραστούν τις απαιτήσεις της αγοράς και να κατανοήσουν τις αναγκαίες αλλαγές. Αυτά τα παιδιά ίσως μας δείχνουν το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε και για να πω την αλήθεια, καθόλου άσχημος μου φαίνεται. {div float:right}{module Google (Τετράγωνο 300χ250 κειμενο)}{/div}
Την ίδια στιγμή άνθρωποι της αγοράς με πείρα ετών, δε δείχνουν ικανοί να κατανοήσουν τι συμβαίνει γύρω τους, πόσο μάλλον να αντιδράσουν σ’ αυτό. Αρνούνται να δεχτούν ότι η εποχή της οικονομικής άνεσης, της αναζήτησης της πολυτέλειας χωρίς όριο, έχει πεθάνει. Αρνούνται να συμβιβαστούν με τα νέα δεδομένα και να προσαρμοστούν σ’ αυτά. Οδηγούνται σε ένα «τέλος», επειδή δε βλέπουν την «αρχή» που βρίσκεται μπροστά μας.
Είναι καιρός να αποδεχτούμε (όσο κι αν πληγώνει κάποιους αυτό) ότι η αξία της πείρας έχει χαθεί, γιατί βρομούσε συντηρητισμό. Στο ταξίδι της προς τη λήθη παρασύρει εκείνους που συνεχίζουν να επενδύουν σε ξεπερασμένες αξίες, μεθόδους και επιλογές.
Είναι καιρός να αποδεχτούμε (κανέναν πληγώνει αυτό) ότι αρκετοί νέοι, που αρνούνται την αυθεντία των προηγούμενων γενιών, θα τα κατάφερναν πολύ καλύτερα από τους γονείς τους. Κι αυτό έχει την εξήγησή του. Οι νέοι είναι πιο κοντά στις απαιτήσεις που εδραιώνονται. Το βιογραφικό τους έχει περισσότερα στοιχεία πρωταγωνιστή από όσα θα μπορούσε να έχει το βιογραφικό οποιουδήποτε ανθρώπου με πολύπειρο αλλά σάπιο μυαλό.
Είναι οι νέοι αλλά και όσοι λειτουργούν σαν νέοι εκείνοι που κινούνται άνετα σήμερα, χωρίς τα βαρίδια του παρελθόντος. Απαλλαγμένοι από στερεότυπα, τεχνικές και ιδεολογίες που γοήτευσαν στο παρελθόν αλλά σήμερα οδηγούν σε προβλήματα, είναι έτοιμοι να εξοικειωθούν με τη μεταβολή. Τουλάχιστον δεν τους τρομάζει, οπότε και δεν της αντιστέκονται. Την προσεγγίζουν, παλεύουν να την κατανοήσουν και συνήθως την απολαμβάνουν, οπότε μπορούν και να την αξιοποιήσουν.
Καθετί καινούριο προκαλεί στους νέους ενθουσιασμό ενώ στους συντηρητικούς θλίψη και αντίδραση. Είναι τα «ανοιχτά μυαλά» που μας χρειάζονται, γιατί μπορούν να προτείνουν λύσεις ρεαλιστικές για τον περιορισμό των ελλειμμάτων, για την εξυγίανση των θεσμών που καταρρέουν, για τον εκδημοκρατισμό των κρατών και κυρίως της Ευρώπης, για τον περιορισμό των προβλημάτων που μας απειλούν, για την ανάπτυξη που μας λείπει.
Τι χρειάζεται πλέον, ώστε οι νέοι πρωταγωνιστές να ανέβουν στη σκηνή; Κάτι απλό όσο και δύσκολο. Αρκετοί έφηβοι αναρωτιούνται για ποιο λόγο οι μεγαλύτεροι δεν προωθούν λύσεις που στα μάτια των ίδιων δείχνουν αναγκαίες και απλές. Αυτή η ομάδα νέων -αξιοσημείωτα πολυπληθής- δυσκολεύεται να δεχτεί ότι είναι η άγνοια και ο συντηρητισμός που εμποδίζει το κατεστημένο να δώσει λύσεις.
Δυσκολεύεται να πιστέψει ότι ακόμα και άτομα που κατέχουν σημαντικές οικονομικές και πολιτικές θέσεις δε διαθέτουν τα εφόδια που απαιτεί η διαχείριση των σημερινών δεδομένων.
Όταν αυτοί ή αρκετοί από αυτούς τους νέους συνειδητοποιήσουν το τέλος της πείρας ως αυθεντίας, δε θα αργήσουν να εξεγερθούν και να απαιτήσουν το ρόλο που τους ταιριάζει. Το ρόλο του πρωταγωνιστή. Άλλωστε το βιογραφικό τους δείχνει ότι τον αξίζουν. Το ζητούμενο είναι να το αποδεχτούν οι ίδιοι.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
Ο κ. Ζάχος είναι καθηγητής
στο φροντιστήριο «άποψη» της Λάρισας
http://sotiriszachos.blogspot.com/
