Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024

ev media-logo

Ιστορία και ευρήματα της Ευρυτανίας. Γράφει ο Δημήτριος Ι. Φαλλής, από την έντυπη έκδοση

Δεν έχουμε καμία αμφιβολία σήμερα, ότι και η ιστορία της Ευρυτανίας είναι τόσο παλιά και ένδοξη, όσο παλιά είναι και η ιστορία των άλλων ηπειρωτικών και νησιωτικών διαμερισμάτων της χώρας μας. Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς, παραδόσεις και ευρήματα που έχουμε, η Ευρυτανία κατοικείται, γράφει ιστορία και αναπτύσσει πολιτισμό από τη νεολιθική εποχή (5.000-4.000 χρόνια π.Χ.) συνέχισε τη μυθική περίοδο με τον Γενάρχη μας, τον Εύρυτο και την Οιχαλία, την Αιτωλική Συμπολιτεία, τους κλασικούς χρόνους και την ένδοξη βυζαντινή εποχή.

agios-lewnidis-psifidoto1

Όλες αυτές οι περίοδοι αποτελούν μια αδιάσπαστη ιστορική αλυσίδα, μια αλληλουχία συγκλονιστικών ηρωικών και πονεμένων ιστορικών γεγονότων, που φτάνουν ως την μακρόχρονη τουρκική σκλαβιά, τον ηρωικό ξεσηκωμό του 1821, την απελευθέρωσή μας και τέλος το ανεπανάληπτο ΟΧΙ, το έπος του 1940.

Για όλες τις εποχές έχουμε αρκετές μαρτυρίες από αρχαίους ιστορικούς συγγραφείς, όπως από Όμηρο (Ιλιάδα-Οδύσσεια Θ’ αι. π.Χ.), Θουκυδίδη, Παυσανία, Σοφοκλή, Στράβωνα, Απολλόδωρο κ.α. Μαρτυρίες έχουμε γι’ αυτούς τους αιώνες και από νεότερους ερευνητές-συγγραφείς, όπως Γ. Σωτηριάδης, Πάνος Βασιλείου, Ν. Πολίτης, Κ. Στεργιόπουλος, Θ. Χαβέλλος κ.α.

Έχουμε και ευρήματα, πολλά ευρήματα, όχι από ανασκαφές, αφού ανασκαφές δεν έγιναν πουθενά στην Ευρυτανία. Η μόνη ανασκαφή που έγινε ήταν το 1957-1959 στο Κλαψί και ήρθε στην επιφάνεια το ανεπανάληπτο μνημείο του ευρυτανικού χώρου, η «Βασιλική Κλαυσίου», το δάπεδο του Ιερού Ναού του Αγίου Λεωνίδου, με διαστάσεις 18,50x28 (518 τ.μ.) με θαυμάσια ψηφιδωτή χαμοκέντηση, πολλές επιγραφές με ιστορικά και θρησκευτικά θέματα, με επίσκοπο τον Αιμιλιανό, έργο του τέλους του Ε’ αι. μ.Χ. χτισμένος πάνω σε αρχαιότερο ειδωλολατρικό ναό.

Δυστυχώς και αυτό το μνημείο έμεινε αφρόντιστο αυτές τις δεκαετίες και εν πολλοίς καταστράφηκε. Στις μέρες μας γίνεται κάποια προσπάθεια σωτηρίας σε ό,τι απόμεινε. Οψόμεθα! Πάντως, ευρήματα αυτής της μεγάλης ανασκαφής του Αγίου Λεωνίδου, δεν μπορέσαμε να εντοπίσουμε ούτε ένα και πουθενά. Παρόλο όμως που ανασκαφές δεν έγιναν πουθενά -εκτός αυτής του Κλαυσίου το 1957- και η Ευρυτανία παραμένει -ανασκαπτικά- απείραχτη.

Ευρήματα έχουμε πολλά για να μπουν στο μουσείο μας, που πιστεύω σύντομα θα ανοίξει -επιτέλους- πανηγυρικά τις πόρτες του. Σήμερα, πολλά σημαντικά ευρήματα στολίζουν το Μουσείο στο Κάστρο της ΙΔ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (Λαμία), που είναι από την Ευρυτανία μας, που σωθήκαν εκ θαύματος και υπάρχουν εκεί.

Ακόμη, βρέθηκε ένα χάλκινο κράνος, μια περικεφαλαία που ήρθε στην επιφάνεια από αρχαίο τάφο κατά την ισοπέδωση ενός γηπέδου στους Στάβλους, το 1986. Τα άλλα, πολλά κτερίσματα του τάφου… χάθηκαν. Σ΄ αυτό (το κράνος) δεν έδωσαν σημαντική αξία και του έκαναν πολλή ζημιά με τις κλωτσιές. Τελικά, μέχρι το 1992 κι αυτό είχε χαθεί. Τη χρονιά αυτή, με επέμβαση της Αστυνομίας Καρπενησίου, το κράνος βρέθηκε και σήμερα, μετά τη φροντίδα των ειδικών, στολίζει τη βιτρίνα της ΙΔ Εφορείας, στη Λαμία.

Το κράνος αυτό είναι του 8ου αι. π.Χ. (δηλ. πριν από 2.800 χρόνια από σήμερα) και σύμφωνα με τις επιστημονικές εξετάσεις «…το κράνος είναι κατασκευασμένο από μπρούτζο (κράμα cu-sn) και μάλιστα με υψηλό ποσοστό κασσίτερου (sn:15.66%) το οποίο προσδίδει μεγάλη σκληρότητα στο αντικείμενο και συνδέεται με τη λειτουργικότητά του ως πολεμικό κράνος».

Στο μουσείο αυτό υπάρχουν ακόμα αιχμές δοράτων, αμφίστομος πέλεκυς του Γ’ αι. π.Χ. από τα Κοκκάλια. Όταν θα είναι έτοιμο σε όλα του το Μουσείο μας, πολλές δεκάδες ευρημάτων είναι έτοιμα να μπουν και να καλύψουν τουλάχιστον μια πλευρά του με βάσεις πιθαριών του 4ου και 5ου αι., θραύσματα από αρχαία ασάμινθο (λουτήρα), αγνύθες, αρχαία νομίσματα και πολλά άλλα.

Η Ευρυτανία μας λοιπόν έχει παλιά και ένδοξη ιστορία. Εμείς να πάψουμε να ολιγωρούμε γι’ αυτή. Καιρός να το καταλάβουμε αυτό, να αρχίσουν και οι ανασκαφές, να βρούμε τον θαμμένο ιστορικό πλούτο και να είμαστε περήφανοι ως Ευρυτάνες.

 

Δημήτριος Ι. Φαλλής

Καλλιεύς