Αξιότιμε κύριε Διευθυντά,

Περιήλθεν εις γνώσιν μου δημοσίευμα της «Κίνησης Πολιτών Καρπενησίου», αναφερόμενον με κριτικήν διάθεσιν εις την ενασχόλησίν μου με τα Αρχαία Ελληνικά και την προβολήν της αξίας των διαχρονικώς και παγκοσμίως. Ευχαριστώ τους φερέλπιδας νέους, οι οποίοι ησχολήθησαν με την ταπεινότητά μου.

Κανονικώς θα έπρεπε να αντιπαρέλθω το δημοσίευμα, εφ’ όσον δεν καθορίζονται σαφώς οι αποστολείς του. Επειδή όμως, αφορά εις θέμα κεφαλαιώδους εθνικής σημασίας, αποστέλλω την παρούσαν συνοπτικήν επιστολήν.

Η άποψις  των επιστολογράφων ότι «η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι νεκρά και δεν προσφέρει απολύτως τίποτα στη μόρφωση των ελληνόπαιδων» είναι φαινομενική, επιπόλαια και ανερμάτιστος, καταδηλούσα και την από μέρους των άγνοια της πραγματικότητος.

Επικρίνουν την Γραμματικήν και το Συντακτικόν, διά να «εξάρουν» την σημασίαν του περιεχομένου των αρχαίων ελληνικών κειμένων. Αντιπαρέρχονται το γεγονός ότι εις τον αρχαίον λόγον η μορφή (γλώσσα και σύνταξις) είναι αρρήκτως συνδεδεμένη με το περιεχόμενον. Προϋποτίθεται η γνώσις της γραμματικής και της συντάξεως δια την ορθήν και πλήρη κατανόησιν του περιεχομένου.

Τα υπό των επιστολογράφων προβαλλόμενα παραδείγματα δια να δείξουν ότι τα Αρχαία Ελληνικά είναι παρωχημένα και συνεπώς άχρηστα είναι κοινά και τετριμμένα, προκαλούντα θυμηδίαν. Η ανάπτυξης της «κριτικής σκέψεως» των νέων, υπέρ της οποίας υπεραμύνονται συμπορεύεται και αναπτύσσεται με την συνάντησιν των με τον αρχαίον λόγον, την αμτιμετώπισιν δηλαδή της γλώσσας, δια να ακολουθήσει δια της οικειώσεως με αυτήν η κατανόησις και κάρπωσις του περιεχομένου των κλασσικών κειμένων.

 Τα Αρχαία Ελληνικά, μορφή (γλώσσα) και περιεχόμενον συνιστούν αρραγή ενότητα. Το πυκνόν ύφος του αρχαίου λόγου και η προσπάθεια των μαθητών, καταλλήλως καθοδηγουμένων, δια την κατανόησιν  του περιεχομένου συνιστούν αναντικατάστατον παιδευτικήν διεργασίαν, η οποία διευρύνει το πνεύμα και ευχεραίνει την γλωσσικήν των συγκρότησιν.

Εξ αντιθέτου απόδειξιν  της αξίας της αρχαίας ελληνικής γλώσσης αποτελεί το γεγονός ότι γενομένη επί τι διαστήμα εισαγωγή της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών εκ μεταφράσεως εις το Γυμνάσιον απέληξεν εις πλήρη αποτυχίαν και ευτελισμόν του μαθήματος. Με την κατάργησιν των Αρχαίων Ελληνικών και τα  Νέα Ελληνικά επτώχευσαν.

Τα εκ μεταφράσεως διαδασκόμενα κείμενα παιδευτικώς ηυτελίσθηκαν και εις προσφοράν απέληξαν πτωχότερα και δευτερευούσης σημασίας νεοελληνικών κείμενων. Τούτο αντελήφθη και ο εισηγητής της εκ μεταφράσεως διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών, Υπουργός τότε της Εθνικής Παιδείας και είχε την εντιμότητα να παραδεχθή και δια δημοσιεύματος το σφάλμα του.

Την χρησιμότητα και την επιτακτικήν ανάγκην διατηρήσεως και τονώσεως της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών εκ του πρωτοτύπου εις την Εκπαίδευσιν κατανοούν και οι νέοι. Τοιουτοτρόπως κατά την πρόσφατον την 11ην Ιουλίου 2016 ΚΑ’ σύνοδον της Βουλής των Εφήβων σθεναρώς και δι’ επιχειρημάτων υπεστήριξαν και ηξίωσαν την ενίσχυσιν της, παρόντος και του κ. Υπουργού της Παιδείας.

Περαιτέρω το προβαλλόμενον υπό των επιστολογράφων ότι «οι πιστοί εις την Εκκλησίαν δεν καταλαβαίνουν τίποτα» είναι ευτελές επιχείρημα. Κατά τας εις τους Ιερούς Ναούς ιεροτελεστίας τεκμηριώνεται εις όλην της την μεγαλοπρέπειαν η ενεργός παρουσία ζώσης της ενιαίας ελληνικής γλώσσης.

Τα εις αρχαίον λόγον εμμελώς αποδιδόμενα υμνογραφικά κείμενα, τα εις απλουστέραν μορφήν αναγνώσματα (Ευαγγέλιον, Απόστολος) και το εις νεοελληνικήν  γλώσσαν, «καθαρεύουσαν» ή «δημοτικήν», αναλόγως των προτιμήσεων του ιεροκήρυκος, κήρυγμα συνθέτουν εναρμόνιον σύνολον της ζώσης ελληνικής γλώσσης, το οποίον κατανύσσει την ψυχήν των εκκλησιαζομένων και ασμένως αποδέχονται την γλώσσαν αυτήν και την κατανοούν απολύτως, ευεργετικώς επενεργούσης και της διαισθήσεως, εις την οποίαν η κατανυκτική ατμόσφαιρα της Θείας Λειτουργίας συντείνει.

Απόπειρα κοιμηθέντος ήδη διαπρεπούς Ιεράρχου να εισαγάγη εις τας ιεροτελεστίας λειτουργικά κείμενα εν μεταφράσει απεδοκιμάσθη εντόνως υπό του θρησκευτικού λαού και εισιγήθη εν τη γενέσει της. Άλλωστε, η κατανόησις του εις την Λειτουργίαν περιεχομένου λόγου δεν είναι μόνον θέμα γλώσσης, κυρίως είναι επίτευγμα συναισθηματικής συμμετοχής των εκκλησιαζομένων εις τα τελούμενα και ψυχικής ανατάσεως, προερχομένης από την έμφυτον διάθεσιν του ανθρώπου να επικοινωνή με το θείον.

Η Ελληνική Γλώσσα είναι ενιαία και συνεχής από της απωτάτης αρχαιότητος μέχρι σήμερον με εξελικτικάς δια των αιώνων μορφάς. Εις αυτήν επιοίηθησαν τα Ομηρικά έπη, έγραψαν τα έργα των οι αρχαίοι ιστορικοί και οι μεγάλοι ποιηταί, οι συνθέται της Τουρκοκρατίας, οι νεοέλληνες λογοτέχναι και επιστήμονες.

Η «καθαρεύουσα» και η «δημοτική» δεν είναι γλώσσα, όπως σκοπίμως ή εξ αγνοίας χαρακτηρίζονται, αλλά μορφαί της ενιαίας νεοελληνικής γλώσσης. Ο όρος δε «καθαρεύουσα», τον οποίον αποστέργουν πολλοί, υποδηλώνει την μετά την απελευθέρωσιν από τον Τουρκικόν ζυγόν επαινετήν  προσπάθειαν των λογίων να «καθάρουν την γλώσσαν από τα οθνεία στοιχεία», να τη απαλλάξουν, δηλαδή, από λέξεις και φράσεις, αι οποίαι εισήχθησαν εις την Ελληνικήν γλώσσαν κατά το τετρακοσιετές διάστημα της δουλείας.

Την ενότητα της γλώσσης αποδεικνύει και το γεγονός ότι, όταν προκύπτη ανάγκη διαπλάσεως νέων λέξεων ή επιστημονικών όρων, προσφεύγομεν εις τον ακένωτον θησαυρόν της αρχαϊζούσης  ή και αυτής της αρχαίας γλώσσης, διότι διαθέτουν δυνατότητα εκφράσεως με ενάργειαν, σαφήνειαν και εννοιολογικήν πληρότητα. Άλλωστε, κατά την γενομένην εις την εποχήν μας «γλωσσικήν μεταρρύθμισιν» καθωρίζετο «η χρήσις της νεοελληνικής γλώσσης χωρίς ακρότητες», δηλαδή μιας μορφής απλουστευμένης καθαρευούσης.

Ατυχώς η γλώσσα «εκακοποιήθη» κατά το πρώτον διάστημα από «νεοφωτίστους» και αφέθη έρμαιον, με αποτέλεσμα να αναγράφωνται ανελλήνιστοι διαφωτιστικαί επεξηγήσεις εις την τηλεόρασιν και να ακούωνται και από του βήματος της Βουλής κακόζηλα νεοελληνικά.

Ας αφήσωμεν, λοιπόν, την γλώσσαν να εξελίσσεται αβιάστως κατά τας εκάστοτε περιστάσεις , καλύπτουσα τας ανάγκας του παρόντος, εξ ανάγκης κινουμένη προς το παρελθόν δι’ εμπλουτισμόν και με εισδοχήν και νέων στοιχείων πορευομένη προς το μέλλον, χωρίς παρεμβάσεις και ιδεολογικούς ακροβατισμούς.

Εις την γλώσσαν, κατά παλαιάν έκφρασιν, «η οδός άνω κάτω είναι μία». Τα Αρχαία Ελληνικά ως πηγή εμπνεύσεως και πνευματικού ανεφοδιασμού μας δίδουν το δικαίωμα να ανεβαίνωμεν υπερήφανοι τας χιλιετηρίδας.

Ευχαριστώ δια την φιλοξενίαν και ευχόμενος εις την «Κίνηση Πολιτών Καρπενησίου» πνευματικά επιτεύγματα και έγκαρπον πολιτιστικήν εις δημιουργικούς τομείς δραστηριότητα, διατελώ μετά τιμής εξαιρέτου.

Παναγιώτης Βλάχος

Φιλόλογος

τ. Γεν. Επιθεωρητής Μ.Ε.