Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024

ev media-logo

Ήταν πριν 76 χρόνια, όταν στους ιστορικούς Κορυσχάδες άνοιγαν οι εργασίες του Εθνικού Συμβουλίου - Ιστορική αναδρομή στα γεγονότα

Ήταν 14 Μαΐου του 1944, πριν 76 χρόνια, όταν, στους Κορυσχάδες Ευρυτανίας, αρχίζει τη συνεδρίασή του το Εθνικό Συμβούλιο των αντιπροσώπων της μαχόμενης Ελλάδας. Δύο εβδομάδες αργότερα, στις 27 του ίδιου μήνα, υπό τους ήχους της μπάντας της 15ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ που έπαιζε τον Εθνικό Ύμνο, ολοκλήρωνε τις εργασίες της η πρώτη και μοναδική σύνοδος του Εθνικού Συμβουλίου, που είχε συγκροτηθεί μέσα από μια ιδιότυπη εκλογική διαδικασία και με πρωτοβουλία της νεοσύστατης Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, που είχε ιδρυθεί δύο μήνες πριν στη Βίνιανη.korysxades-1944-meletzis

 Φωτογραφία από τις εργασίες της Εθνοσυνέλευσης του '44 στους Κορυσχάδες (του Σπύρου Μελετζή)

Στο Εθνικό Συμβούλιο έλαβαν μέρος εκλεγμένοι αντιπρόσωποι απ’ όλη την Ελλάδα, που επικύρωσαν την ίδρυση της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), γνωστής και ως «κυβέρνησης του βουνού». Στις εκλογές εκείνες, όπου υπήρξε μαζική λαϊκή συμμετοχή (περίπου 1.800.000 ψηφοφόροι) δόθηκε για πρώτη φορά δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες, καθώς και στους νέους και τις νέες που είχαν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους.

Τα ψηφίσματα της Εθνοσυνέλευσης διατράνωναν τη θέληση του ελληνικού λαού για εθνική απελευθέρωση και αποτίναξη του κατοχικού ζυγού. Παρότι το όραμα για μια πραγματικά ελεύθερη Ελλάδα που θα είχε στον πυρήνα της τον λαό δεν υλοποιήθηκε ποτέ (για διάφορους λόγους), στο επιβλητικό, πετρόχτιστο σχολείο των Κορυσχάδων γράφτηκε Ιστορία, που ακόμα και σήμερα, επτά δεκαετίες μετά, εμπνέει και συγκινεί ακόμα.

Οι εργασίες του Συμβουλίου (που διεξήχθησαν στην αίθουσα του δημοτικού σχολείου του χωριού) ολοκληρώθηκαν σε 14 συνεδριάσεις (από τις 14 έως και τις 27 Μαΐου του 1944), καταλήγοντας σε τέσσερα ψηφίσματα, σημαντικότερα των οποίων ήταν το Α΄ και Β΄ ψηφίσματα. Με το Δ' ψήφισμα επικυρώθηκε η ιδρυτική πράξη της ΠΕΕΑ και εγκρίθηκαν όλες οι πράξεις της που είχαν εκδοθεί μέχρι τις 14 Μαΐου του 1944 καθώς και όλες οι μέχρι τότε προγραμματικές της δηλώσεις.

Κυρίαρχος ο λαός, σκοπός η απελευθέρωση

Το ιστορικό Α΄ψήφισμα, γνωστό και ως "Ψήφισμα των Κορυσχάδων"(που αποτελούσε μια μορφή επαναστατικού συντάγματος ανάλογου με εκείνα των εθνοσυνελεύσεων στον αγώνα της ελληνικής ανεξαρτησίας 1821 - 1827) και που εγκρίθηκε ομόφωνα αποτελούνταν από 15 θεμελιώδη άρθρα. Συγκεκριμένα με το άρθρο 2 διακηρυσσόταν όχι μόνο ότι "όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό" αλλά και ότι "ασκούνται από τον λαό" και πως "η αυτοδιοίκηση και η λαϊκή δικαιοσύνη αποτελούν θεμελιώδεις θεσμούς του δημόσιου βίου των Ελλήνων".

Το άρθρο 4 χαρακτήριζε τις λαϊκές ελευθερίες "ιερές και απαραβίαστες" υπογραμμίζοντας ότι το αγωνιζόμενο έθνος θα τις προστατεύσει από κάθε απειλή απ΄όπου και αν προέρχεται. Το άρθρο 5 καθιέρωνε, για πρώτη φορά στην ελληνική πολιτική ιστορία, "ισότητα πολιτικών και αστικών δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών", ενώ το άρθρο 6 ανακήρυσσε την εργασία "βασική κοινωνική λειτουργία" που "δημιουργεί δικαίωμα για την απόλαυση όλων των αγαθών της ζωής".

Επίσημη γλώσσα αναγνωριζόταν η "γλώσσα του λαού". Τέλος το άρθρο 8 όριζε ότι "πρωταρχικός σκοπός και γνώμονας για την άσκηση των εξουσιών είναι ο απελευθερωτικός αγώνας του έθνους" και ότι το Εθνικό Συμβούλιο, η ΠΕΕΑ, οι ένοπλοι και άοπλοι πολίτες υπηρετούν πριν απ΄ όλα αυτό το σκοπό, αναγνωρίζοντας τον ΕΛΑΣ ως εθνικό στρατό "ένοπλο τμήμα του έθνους που μάχεται για την απελευθέρωση της πατρίδας και τις ελευθερίες του λαού".korysxades-1944-meletzis2

Ανοίγει το Εθνικό Συμβούλιο ο Πρόεδρος Νεόκοσμος Γρηγοριάδης/Φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή

Το Β΄ψήφισμα αποτελούταν από ένα μόνο άρθρο που όριζε ότι σε περίπτωση ανάγκης μπορεί να αποφασιστεί η διάλυση του Εθνικού Συμβουλίου από την ΠΕΕΑ και την αντιπροσωπεία του Εθνικού Συμβουλίου σε κοινή συνεδρίαση με πλειοψηφία των 3/4 των παρευρισκομένων.

Τα ψηφίσματα υπέγραψαν ο πρόεδρος του Συμβουλίου Νεόκοσμος Γρηγοριάδης, οι αντιπρόεδροι Μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ και Ιωάννης Μιχαήλ και οι κοσμήτορες Δ. Μαριόλης, Λ. Καραμαούνας, Σ. Παπαπολίτης και Μαρία Σβώλου.

Εν κατακλείδι, το Εθνικό Συμβούλιο αποτέλεσε την ελεύθερη έκφραση του ελληνικού λαού, επικυρώνοντας την ίδρυση και το έργο της ΠΕΕΑ όπου και διατράνωσε κατηγορηματικά, ως κυρίαρχο λαϊκό σώμα, την απόφαση για εθνική απελευθέρωση. Στη συνέχεια μετά το σχηματισμό της "κυβέρνησης εθνικής ενότητας", ή κυβέρνησης του βουνού, όπως και αποκλήθηκε και την είσοδο σ΄ αυτήν των αντιπροσώπων του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ και μετά τα γεγονότα που ακολούθησαν, με το Συνέδριο του Λιβάνου, την Πολιτική κρίση Καΐρου (1944) και τη Συμφωνία της Καζέρτας έπαψαν τις εργασίες τους και αυτοδιαλύθηκαν τόσο το Συμβούλιο όσο και η ΠΕΕΑ, μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, στις 5 Νοεμβρίου του ίδιου έτους (1944), σύμφωνα με το Β' Ψήφισμα του Συμβουλίου.

ethniko-simb-korisx-meletzis2

Από την Εθνοσυνέλευση Κορυσχάδων/Φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή

ethniko-simb-korisx-meletzis

Του Σπ. Μελετζή

ethniko-simb-korisx-psifisma

Το ιστορικό ψήφισμα του Εθνικού Συμβουλίου 1944