Στις αρχές του 19ου αιώνα το ρεύμα υποστήριξης προς την Ελλάδα ξεκινούσε στην Ευρώπη. Οι Φιλέλληνες συγκινημένοι από τον αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία βοηθούσαν με όποιον τρόπο μπορούσαν. Μέσα από τα έργα τους έθεταν το πρόβλημα της υπόδουλης Ελλάδας, έστελναν χρήματα για τη συνέχιση του αγώνα, ενώ κάποιοι πιο τολμηροί, δεν δίστασαν να πολεμήσουν και να χάσουν τη ζωή τους στο πλευρό των Ελλήνων. Λαμπρό παράδειγμα ο ποιητής Λόρδος Μπάιρον, ο οποίος ήρθε το 1823 στη χώρα για να συνδράμει στον αγώνα και πέθανε ένα χρόνο αργότερα στο Μεσολόγγι.

«Ο Μάρκος Μπότσαρης αιφνιδιάζει το στρατόπεδο των Τούρκων» (προσχέδιο και σχέδιο 0,55 x 0,92)

Τέχνη και Επανάσταση

Το έργο του επηρέασε σημαντικά τον Γάλλο ζωγράφο, Ευγένιο Ντελακρουά (1798-1863). Από τις ιστορίες του για την επανάσταση, αντλούσε θέματα για τους πίνακες που ζωγράφιζε. Τα πραγματικά γεγονότα που παρουσιάζει στους πίνακές του από την Ελληνική Επανάσταση, ο Ντελακρουά, δεν τα έζησε. Αλλά είχε το σφοδρό πόθο να τα ζήσει. Και η τέχνη του ήρθε να αναπληρώσει την απουσία του από τα γεγονότα με την αναπαράστασή τους και τη συμμετοχή του καλλιτέχνη σε μια πλασματική δράση.

Οι περιγραφές των ξένων περιηγητών, οι γκραβούρες και οι ελληνικές στολές που του έφερνε από την Ελλάδα ο φίλος του Μονσιέρ Αγκούστ, συλλέκτης ανατολικών ενδυμασιών, εξάπτουν τη φαντασία του.

Η Μάχη του Κεφαλοβρύσου

Ήταν αρχές Αυγούστου του 1823, όταν στο Κεφαλόβρυσο του Καρπενησίου, 350 Σουλιώτες, με αρχηγό τον Μάρκο Μπότσαρη, και 20 Ευρυτάνες, αντιμετώπισαν χιλιάδες Τουρκαλβανούς, ανακόπτοντας την επίθεση των εχθρών στο Μεσολόγγι. 

Τα ξημερώματα της 8ής προς 9ής Αυγούστου, Έλληνες με γενναιότητα, αντιστρόφως ανάλογη της αριθμητικής τους δύναμης, έκαναν το αδύνατο δυνατό, επιδιδόμενοι σε μία νικηφόρα μάχη, η οποία ωστόσο στιγματίστηκε από τον θάνατο του αρχηγού τους, Μάρκου Μπότσαρη. Έναν θάνατο μοιραίο για την ιστορία του τόπου μας που έμελε να καταστεί στη συλλογική συνείδηση του ελληνικού έθνους ως μία από τις ενδοξότερες στιγμές του αγώνα για την ελευθερία.

Η ιστορία του Μπότσαρη εμπνέει τον Ντελακρουά να ζωγραφίσει δύο φορές τον πίνακα «Ο Μπότσαρης αιφνιδιάζει το στρατόπεδο των Τούρκων». Ο ρομαντικός ζωγράφος κατάφερε, έτσι, να περάσει η Μάχη του Κεφαλοβρύσου στην αιωνιότητα, σύμβολο αυταπάρνησης και αυτοθυσίας για το υψηλότερο ιδανικό, την Ελευθερία.

Το προσχέδιο του πίνακα