Πέμπτη, 28 Μαρτίου 2024

ev media-logo


"Η πέμπτη εντολή". Ο Διονύσης Παρούτσας για την Παγκόσμια Ημέρα Κατά της Κακοποίησης των Ηλικιωμένων, από την έντυπη έκδοση

άρθρο από την έντυπη έκδοση

Η 15η Ιουνίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Κατά της Κακοποίησης των Ηλικιωμένων, προκειμένου να ευαισθητοποιηθεί το παγκόσμιο κοινό, όσον αφορά στην κακομεταχείριση που υφίστανται οι ηλικιωμένοι ακόμη και μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, από ανθρώπους της οικογένειας τους ή ανθρώπους υπεύθυνους για τη φροντίδα τους γενικότερα.906

Το προχωρημένο της ηλικίας σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπει στέρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αντίθετα, τα ηλικιωμένα άτομα θα πρέπει να συνεχίσουν να ζουν και να αντιμετωπίζονται ίσα με τα υπόλοιπα μέλη μιας κοινωνίας και να προστατεύεται πάντα το απαράβατο δικαίωμα τους να απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους.

Η κακομεταχείριση εκδηλώνεται ως βία, εκμετάλλευση, παραμέληση ή παράλειψη, ενώ περιστατικά κακομεταχείρισης που έχουν σημειωθεί παγκοσμίως είναι τραυματισμοί, αφυδάτωση, πλημμελής εφαρμογή θεραπευτικής αγωγής και άλλα. Η πιο φανερή μορφή κακοποίησης είναι η άσκηση σωματικής βίας, όπως είναι το χτύπημα, χαστούκισμα ή οι κλωτσιές.

Ως ψυχολογική κακομεταχείριση θεωρείται η βίαιη συμπεριφορά που συμπεριλαμβάνει απειλές, ταπείνωση ή λεκτική κακοποίηση, όπως για παράδειγμα να αποκαλέσει κάποιος τον ηλικιωμένο με υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς ή να τον αντιμετωπίζει γενικότερα σε μόνιμη βάση, σαν ένα μικρό παιδί, αφαιρώντας του έτσι την αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα που έχει σαν ηλικιωμένος.

Υπάρχουν, όμως, και άλλα - λιγότερο φανερά - είδη κακοποίησης.

Όταν στον ηλικιωμένο δεν δίνεται φαγητό, ρουχισμός ή άλλη προσωπική φροντίδα που είναι απαραίτητη, έχουμε παραμέληση. Παραμέληση θεωρείται και η έλλειψη φροντίδας για την αλλαγή βρώμικων ή βρεγμένων ρούχων ή η μη διάθεση σωστής φαρμακευτικής αγωγής.

Η κακοποίηση μπορεί να είναι και μη σκόπιμη. Μπορεί να είναι το αποτέλεσμα έλλειψης γνώσης, κατανόησης ή εκπαίδευσης. Υπάρχει, ακόμα, και η πιθανότητα το άτομο που την προκαλεί άθελα του, να μην αντιλαμβάνεται ότι κακοποιεί τον ηλικιωμένο και του προκαλεί αγωνία και μελαγχολία.

Μη σκόπιμη κακοποίηση μπορεί να συμβεί και από έλλειψη χρόνου ή έλλειψη αξιολόγησης στις προτεραιότητες των αναγκών του ηλικιωμένου.

"Γιατί όμως τόσο λίγα περιστατικά κακοποίησης γίνονται γνωστά, σε σημείο η κακοποίηση ηλικιωμένων να είναι ένα έγκλημα που παραμένει κρυφό;"

Φαίνεται να υπάρχει μια άρρητη συμφωνία ότι ο ηλικιωμένος δεν ζητά ιατρική βοήθεια, δεν αποκαλύπτει σε κανέναν τι συμβαίνει και ο γιατρός δεν τον ρωτά.

Κάποιοι από εκείνους που υποφέρουν από κακοποιητικές συμπεριφορές σε βάρος τους αρνούνται να καταγγείλουν την κακοποίηση, επειδή φοβούνται την εκδικητικότητα του θύτη ή ότι αν το καταγγείλουν θα αναγκαστούν να ζήσουν σε ίδρυμα, επειδή εξαρτώνται πλήρως από τον δράστη για την ικανοποίηση βασικών αναγκών τους, επειδή ντρέπονται να καταγγείλουν ότι μέλος της οικογένειας τους έχει τέτοια συμπεριφορά, ή επειδή πιστεύουν ότι οι κοινωνικές υπηρεσίες δεν μπορούν να βοηθήσουν πραγματικά.

Οι ηλικιωμένοι που δέχονται κακοποίηση, βιώνουν έντονα συναισθήματα απόρριψης. Συνήθως νιώθουν ανήσυχοι, σοκαρισμένοι, λυπημένοι, φοβισμένοι ή ακόμα και ενοχές για την κατάσταση τους, πράγμα που σημαίνει ότι τους είναι πολύ δύσκολο να μιλήσουν γι αυτό που τους συμβαίνει και το σπουδαιότερο να ζητήσουν βοήθεια.

Πιθανώς ο ηλικιωμένος να βιώνει αδιέξοδο για το αν πρέπει ή όχι να μιλήσει για το πρόβλημα κι αυτό γιατί το άτομο που προκαλεί κακοποίηση μπορεί να είναι κάποιο αγαπημένο ή έμπιστο πρόσωπο ή να εξαρτάται οικονομικά από αυτό. Μπορεί επίσης να νομίζει ότι του «αξίζει» μία τέτοια συμπεριφορά ή να φοβάται πως αν μιλήσει, το άτομο που τον κακοποιεί θα θυμώσει μαζί του και ότι δεν θα έχει πια την φροντίδα του. Παράλληλα ίσως να μη γνωρίζει ποιόν να πλησιάσει για να εξομολογηθεί το πρόβλημα του ή να πιστεύει ότι το πρόβλημα του είναι πολύ ασήμαντο ή ότι δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι ακόμα και αν το αποκαλύψει.

Πρέπει συνέχεια να φροντίζουμε να τους υπενθυμίζουμε ότι δεν είναι μόνοι τους και ότι ανά πάσα στιγμή μπορούν να έχουν την βοήθεια που χρειάζονται.

Αν βρεθούμε κοντά σε ηλικιωμένο που δέχεται κακοποίηση, πιθανώς να νιώσουμε ότι κάτι δεν πάει καλά ή να παρατηρήσουμε κάποιες αλλαγές. Σε περίπτωση που αντιληφθούμε ότι κάποιος γνωστός μας ηλικιωμένος παρουσιάζει αλλαγή στη συμπεριφορά ή την εμφάνισή του, ότι δεν διασκεδάζει πια με τίποτα, ότι είναι βρώμικος ή τραυματισμένος, ή ότι αναζητάει συνεχώς να βρίσκεται κοντά σε άλλους ανθρώπους  ή όταν φοβάται αν μπει στο δωμάτιο κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο, πρέπει να τον πλησιάσουμε και να τον βοηθήσουμε να καταφέρει να ανοιχθεί και να πει το πρόβλημα του, ώστε να του παρασχεθεί βοήθεια. Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να αγνοηθούν τα σημάδια που βλέπουμε.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι θα μπορούσαμε να ήμαστε εμείς στη θέση του και δεν είναι καθόλου απίθανο, ανά πάσα στιγμή, να βρεθούμε!