Τους τελευταίους οκτώ μήνες, έχει παρατηρηθεί μια παγκόσμια συναίνεση σχετικά με την ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής η οποία εκτοξεύθηκε σε πρωτοφανή επίπεδα. Ένα μεγάλο μέρος της πίεσης προκειμένου να γίνει κάτι ασκείται από τη νεολαία. Οι παγκόσμιες μαθητικές αποχές και η λεγόμενη «Νέα Πράσινη Συμφωνία» είναι δύο μόνο από τα αποτελέσματα που αποδεικνύουν ότι οι προσπάθειες ευοδώνονται.

Τα νέα που αφορούν στο μέτωπο της κλιματικής αλλαγής είναι τρομερά. Οι ωκεανοί είναι θερμότεροι σήμερα από οποιαδήποτε άλλη καταγεγραμμένη ιστορική περίοδο. Πέρυσι ήταν το τέταρτο θερμότερο έτος στη γη και οι πάγοι στην Γροιλανδία λιώνουν έξι φορές πιο γρήγορα από ό, τι στη δεκαετία του 1980, ενώ η άνοδος της στάθμης της θάλασσας επηρεάζει ήδη τις παράκτιες οικονομίες.

Παρ’ όλα αυτά, μέσα σε αυτή την ζοφερή κατάσταση κάτι αρχίζει να κινείται. Η ελπίδα προέρχεται από την αντίδραση των αποκαλούμενων «Μιλένιαλ» (όσων γεννήθηκαν από το 1980 μέχρι το 1994) και της «Γενιάς Ζ», δηλαδή των παιδιών που γεννήθηκαν από το 1995 και μετά. Οι άνθρωποι αυτοί υποστηρίζουν την ανάληψη δράσης σε όλη την υδρόγειο και ευνοούν με συντριπτική πλειοψηφία πολιτικές και πρωτοβουλίες που μειώνουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Μια μελέτη του 2018 έδειξε ότι το 81% των Μιλένιαλ πιστεύει ότι ο πλανήτης πράγματι υπερθερμαίνεται και ότι το 65% από αυτούς υποστηρίζει πως η κύρια αιτία είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα. 

Εντούτοις, το τελευταίο οκτάμηνο, η γενικότερη τάση του υπόλοιπου κόσμου δείχνει να μετατοπίζεται προς μια θέση περισσότερο ευθυγραμμισμένη με αυτή των νέων. Η πεποίθηση ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να αναλάβουν μεγαλύτερη πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση της κλιματικής απειλής έχει αρχίσει να διαπερνά ολόκληρο τον πλανήτη.

Τα δεδομένα και οι εξελίξεις δημιουργούν αυτό που λέμε «κρίσιμη στιγμή», όπου οι άνθρωποι είναι ανοιχτοί στην αλλαγή. Τον Οκτώβριο του 2018 υπήρξε μια έκθεση της Διακυβερνητικής Ομάδας για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC), η οποία αποτέλεσε και τον καταλύτη. Σύμφωνα με αυτήν, ο περιορισμός της αύξησης της θερμοκρασίας στον ενάμιση βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα θα επέτρεπε τις απαιτούμενες «ταχείες και εκτεταμένες» αλλαγές στις πηγές ενέργειας, τις υποδομές, τη βιομηχανία και τις μεταφορές. Οι εκπομπές άνθρακα θα πρέπει να μειωθούν περίπου στο μισό την επόμενη δεκαετία. 

Αν δεν γίνει αυτό, είναι πολύ πιθανό οι ξηρές περιοχές να υποστούν τρομαχτικές ξηρασίες και οι περιοχές που είναι επιρρεπείς σε καύσωνες ή τυφώνες να υποφέρουν περισσότερο. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι θα πεθάνουν και το λιώσιμο των πάγων θα είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν δραματικά τα επίπεδα της θάλασσας. Αυτές οι αλλαγές θα μπορούσαν να προκαλέσουν τεράστιες μετακινήσεις ανθρώπων και μαζικές εξαφανίσεις ζώων. Η IPCC υποστηρίζει μάλιστα, ότι αυτά τα φαινόμενα θα εμφανιστούν μόλις μέσα στην επόμενη εικοσαετία, εκτός αν γίνουν σημαντικές αλλαγές. Το ότι η κατάσταση είναι οριακά αναστρέψιμη και ότι οι παρεμβάσεις θα έχουν αποτέλεσμα αποδεικνύεται περίτρανα από την εξάλειψη της τρύπας του όζοντος, που αποτελούσε τεράστιο πρόβλημα τη δεκαετία του 1990.

Εδώ μπαίνει στο προσκήνιο η 16χρονή νεαρή ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ, από τη Σουηδία, που έχει μετατραπεί στην κύρια εκπρόσωπο του ακτιβισμού της κλιματικής αλλαγής. Τον Μάιο του 2018, η Τούνμπερκ είχε κερδίσει σε έναν διαγωνισμό έκθεσης σχετικά με την κλιματική αλλαγή και αυτό αποτέλεσε το έναυσμα για την ακτιβιστική της πορεία. Ξεκίνησε να απέχει κάθε Παρασκευή από τα μαθήματά της και τρεις μήνες αργότερα έγινε δεκτή στο κοινοβούλιο της χώρας της.

Τον Δεκέμβριο, μίλησε στο συνέδριο των Ηνωμένων Εθνών στο Κατοβίτσε της Πολωνίας. "Αυτή είναι η μεγαλύτερη κρίση που έχει αντιμετωπίσει ποτέ η ανθρωπότητα", δήλωσε στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, πριν ξεκινήσει η διάσκεψη. "Πρώτα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε αυτό και στη συνέχεια όσο το δυνατόν γρηγορότερα να κάνουμε κάτι για να σταματήσουμε τις εκπομπές και να προσπαθήσουμε να περισώσουμε ό,τι μπορεί να σωθεί".

Τρεις μήνες αργότερα, στις 15 Μαρτίου 2019, οδήγησε περισσότερους από ένα εκατομμύριο μαθητές σε όλο τον κόσμο να αποχωρήσουν από τις τάξεις τους για να διαμαρτυρηθούν για την αδράνεια των κυβερνήσεων. Οι νέοι σε περισσότερες από 123 χώρες έφυγαν από το σχολείο για να απαιτήσουν πιο ισχυρές πολιτικές για το κλίμα και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Ως έκφραση αποδοχής των ηγετικών της ικανοτήτων, προτάθηκε για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Ο Νορβηγός βουλευτής Φρέντι Όφστεγκαρντ, που την πρότεινε, δήλωσε ότι το έκανε διότι "αν δεν κάνουμε τίποτα για να σταματήσουμε την αλλαγή του κλίματος, η καταστροφή θα γίνει αιτία πολέμων, συγκρούσεων και προσφυγικών κυμάτων". Μέχρι και τον Πάπα συνάντησε ο οποίος τη στήριξε σθεναρά στη δράση της. 

Μια εβδομάδα μετά, μίλησε στους ηγέτες του βρετανικού κοινοβουλίου: "Πολλοί από εσάς φαίνεται να ανησυχούν επειδή χάνουμε τα μαθήματά μας, αλλά σας διαβεβαιώνω ότι θα επιστρέψουμε στο σχολείο τη στιγμή που θα αρχίσετε να ακούτε την επιστήμη και να μας δώσετε ένα μέλλον. Είναι πολύ αυτό που ζητώ;"

Τέλος αποφάσισε να πάει στον ΟΗΕ, στην Αμερική. Επειδή όμως το ταξίδι με αεροπλάνο, έχει βαρύ αποτύπωμα άνθρακα, αρνήθηκε να επιβιβαστεί σε αυτό. Στην Ευρώπη, συνήθως ταξιδεύει με τρένο. Κι αυτό γιατί ένα ταξίδι με επιστροφή στην Αμερική παράγει περίπου το 20% των αερίων θερμοκηπίου που εκπέμπει ένα αυτοκίνητο σε ένα χρόνο. Έτσι, ζήτησε τη βοήθεια του Μπόρις Χέρμαν, του καπετάνιου ενός σκάφους που λέγεται Μαλίζια. Το πλοίο λειτουργεί με ηλιακή ενέργεια και υδατοστροβίλους (εκτός από τον άνεμο, φυσικά), παράγοντας έτσι ηλεκτρισμό με μηδενικές εκπομπές άνθρακα.

Μετά από ένα ταξίδι 13 ημερών, έφθασε στη Νέα Υόρκη στις 28 Αυγούστου με τους συνεργάτες της: τον πατέρα της Σβάντε, τους επαγγελματίες ναυτικούς Μπόρις Χέρμαν και Πιέρ Κασιράγκι, καθώς και τον σκηνοθέτη Νέιθαν Γκρόσμαν που γυρίζει ένα ντοκιμαντέρ για εκείνη.

"Το μήνυμά μου προς τους νέους που θέλουν να έχουν αντίκτυπο στον κόσμο είναι να είναι δημιουργικοί", δήλωσε στο βίντεο της συνάντησης με τον τέως Αμερικανό πρόεδρο Ομπάμα. "Υπάρχουν τόσο απίστευτα πολλά που μπορείτε να κάνετε και μην υποτιμάτε τον εαυτό σας". 

Η παρουσία της Δευτέρα το βράδυ στην διάσκεψη του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη ήταν συγκλονιστική. Οργισμένη και σχεδόν κλαίγοντας, καταδίκασε την ολιγωρία των ηγετών της διεθνούς κοινότητας να λάβουν αποφασιστικά μέτρα στη μάχη εναντίον της κλιματικής αλλαγής. «Όλα είναι λάθος. Δεν έπρεπε να είμαι εδώ, έπρεπε να βρίσκομαι στο σχολείο μου, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού» σημείωσε η 16χρονη.  «Πώς τολμάτε; Μου κλέψατε τα όνειρά μου και την παιδική ηλικία μου με τα κενά λόγια σας». Την Παρασκευή, καλεί σε μια ακόμη αποχή από το σχολείο για την κλιματική αλλαγή η οποία αναμένεται να είναι ακόμη μεγαλύτερη από αυτή του Μαρτίου.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ κάλεσε τις χώρες να υποβάλουν συγκεκριμένα σχέδια αναβάθμισης των εθνικών στόχων για τις εκπομπές άνθρακα μέχρι την προθεσμία του 2020 που καθορίστηκε στη συμφωνία για το κλίμα του Παρισιού. Οι διοργανωτές της συνόδου κορυφής ενθάρρυναν επίσης τις χώρες να θέσουν στόχους για την επίτευξη της απεξάρτησης από τον άνθρακα μέχρι το 2050 και ο Guterres ζητά να τεθεί τέλος στη χρήση άνθρακα μετά το 2020.

Η Γκρέτα έχει πάρει έναν χρόνο άδεια από το σχολείο της και σχεδιάζει να ταξιδέψει σε όλες τις ΗΠΑ, τον Καναδά και το Μεξικό, ενώ στη συνέχεια θα παρακολουθήσει την ετήσια Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP25) στο Σαντιάγκο της Χιλής τον Δεκέμβριο. Έχει πει ότι θέλει να συναντηθεί με ανθρώπους που επηρεάζονται περισσότερο από την κλιματική κρίση, καθώς και με άλλους ακτιβιστές και υπεύθυνους λήψης αποφάσεων. Όλες οι μετακινήσεις της θα γίνουν με τρένα και λεωφορεία.

Το παράδειγμα της νεαρής Σουηδέζας, δείχνει από μόνο του πως ένας άνθρωπος μπορεί να κάνει τη διαφορά, όταν οι συνθήκες είναι ώριμες. Ωστόσο απομένει σε όλους μας να δούμε πώς θα μειώσουμε τις εκπομπές άνθρακα. Κι αυτό δεν μπορεί να γίνει σίγουρα απεμπολώντας τις ευκολίες που μας έδωσε ο τεχνολογικός πολιτισμός και ο ηλεκτρισμός. 

Έτσι, αναγκαστικά, έρχονται στην επιφάνεια έννοιες όπως  είναι η αιολική και η ηλιακή ενέργεια και η καύση φυσικού αερίου. Είναι ο μόνος τρόπος να λυθεί το ζήτημα. 

Εννοείται πως η αιολική ενέργεια χρειάζεται ανεμογεννήτριες για να γίνει εκμεταλλεύσιμη. Πού θα μπουν όμως;