Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024

ev media-logo


Μάθημα Ιστορίας, Κεφ. 3

Ένας ολόκληρος αιώνας είχε περάσει από τον τελευταίο μεγάλο πόλεμο, το 1815, στην Ευρώπη. Μικροί πόλεμοι φυσικά συνέχιζαν να υπάρχουν αλλά για την άρχουσα τάξη οι τελευταίες δεκαετίες ήταν δεκαετίες θριάμβου: η οικονομία είχε βγει δυναμωμένη από τη Μεγάλη Ύφεση του 1870-1880, η επιστήμη και η τεχνολογία έκαναν άλματα και η κυριαρχία τους απλωνόταν σε ολόκληρο τον κόσμο. Η εμπιστοσύνη τους στο μέλλον ήταν απεριόριστη: η Μπελ Επόκ, η Ωραία Εποχή, σίγουρα θα συνεχιζόταν για πάντα.

Ο πόλεμος δεν είχε καμιά θέση μέσα σε αυτόν τον ονειρικό παράδεισο. Οι ενδοευρωπαϊκές διεθνείς συναλλαγές, υποστήριζε ένας συγγραφέας της εποχής, έχουν κάνει πλέον καθαρή παραφροσύνη για τις άρχουσες τάξεις τον πόλεμο. Οι Άγγλοι βιομήχανοι δεν είχαν κανένα συμφέρον να βομβαρδίσουν τις θυγατρικές τους στη Γαλλία. Οι Γάλλοι τραπεζίτες δεν είχαν κανένα λόγο να ανατινάξουν τα μεγάλα έργα που χρηματοδότησαν στη Γερμανία -και να χάσουν έτσι τους τόκους και τα κεφάλαιά τους.

Ακόμα και την τελευταία στιγμή, τον Ιούλιο του 1914, όταν η Αυστρία είχε πλέον κηρύξει τον πόλεμο στην Σερβία, οι ηγέτες των σοσιαλιστικών κομμάτων «ήταν πεισμένοι ότι ένας γενικευμένος πόλεμος ήταν αδύνατος και ότι σίγουρα θα βρισκόταν κάποια ειρηνική λύση στην κρίση». «Εγώ προσωπικά», δήλωνε στις 29 Ιουλίου ο Bίκτορ Άντλερ, ο σημαντικότερος αυστριακός «μαρξιστής», «δεν πιστεύω ότι θα γίνει ένας γενικευμένος πόλεμος». Λίγες μέρες αργότερα οι Μεγάλες Δυνάμεις θα έριχναν 19 εκατομμύρια στρατιώτες στη μάχη.

Ο λόγος ήταν ότι η οικονομική ανάπτυξη της Γερμανίας, που προήλθε από τη ραγδαία εξέλιξη της βιομηχανίας της, οδήγησε στην όξυνση του ανταγωνισμού της με την Αγγλία σχετικά με την εξασφάλιση του μονοπωλίου των διεθνών αγορών. Ταυτόχρονα, η γαλλική πολιτική της «ρεβάνς», δηλ. η επιθυμία της Γαλλίας να αποκαταστήσει το γόητρό της και να ανακτήσει την Αλσατία και τη Λωρραίνη, (που είχε χάσει στο Γαλλογερμανικό πόλεμο του 1870 - 1871) είχε δημιουργήσει ένταση στις σχέσεις της με τη Γερμανία.

Την ίδια εποχή, η Αυστροουγγαρία βρισκόταν σε ανταγωνισμό με τη Ρωσία σχετικά με την κυριαρχία στα Βαλκάνια. Τα νέα εθνικά βαλκανικά κράτη, που είχαν δημιουργηθεί μετά την παρακμή τηςΟθωμανικής Αυτοκρατορίας, κρατούσαν ευνοϊκή στάση απέναντι στις διεκδικήσεις των εθνικών μειονοτήτων της Αυστροουγγαρίας και απειλούσαν την ενότητά της. Έτσι, η Αυστροουγγαρία επιθυμούσε να διατηρηθεί το status quo των Βαλκανίων.

Η Ρωσία, από την άλλη πλευρά, επιθυμούσε να βρει διέξοδο στη Μεσόγειο, υποστήριζε την κίνηση του πανσλαβισμού και θεωρούσε τον εαυτό της φυσικό προστάτη των ορθόδοξων λαών των Βαλκανίων, πράγματα που έβρισκαν αντίθετες τη Γερμανία και την Αυστροουγγαρία.

Το αποτέλεσμα ήταν ο Πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος, με 19 εκατομμύρια ανθρώπους νεκρούς και μια Γερμανία διαλυμένη.

Μετά την λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, οι νικητές επέβαλαν με την Συνθήκη των Βερσαλλιών στην ηττημένη Γερμανία σκληρότατους όρους, με σκοπό να την γονατίσουν οικονομικά. Οι πολεμικές επανορθώσεις που επιβλήθηκαν στην Γερμανία ήταν τόσο υπέρογκες, που δημιούργησαν ένα κύμα αντιδράσεων στον Γερμανικό λαό, που πάντα πίστευε ότι δεν έχασε πραγματικά τον πόλεμο αλλά «προδόθηκε». Παράλληλα, ο κόσμος βρισκόταν σε μία οικονομική κρίση που ξεκίνησε με την κατάρρευση του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης η οποία ακολουθήθηκε από μια ταχεία κάμψη της παραγωγής, απασχόλησης και εξωτερικού εμπορίου των ΗΠΑ. Αλυσιδωτά, οι επιπτώσεις ήταν σημαντικές. Η Αγγλία άρχισε να καταναλώνει μόνο τα δικά της προϊόντα, ενώ η φασιστική Ιταλία εφάρμοσε αυστηρούς έλεγχους στην παραγωγή και προχώρησε στην στρατιωτικοποίηση της χώρας.

Η απελπισία από την οικονομική κρίση και το αίσθημα ότι οι Γερμανοί παρεμποδίζονταν να έχουν όλα αυτά που δικαιούνταν, οδήγησαν στην άνοδο στην εξουσία του Εθνικοσοσιαλιστικού με αρχηγό τον Χίτλερ. Η πολιτική του Χίτλερ ήταν να αναδημιουργήσει την Γερμανία αποκτώντας τον αναγκαίο «ζωτικό χώρο» και να κάνει ένα «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» με όλους εκείνους που θεωρούσε ότι είχαν φέρει την χώρα στην κακή αυτή κατάσταση.

Σε αντίδραση προς την Γερμανική επεκτατικότητα, η Γαλλία προσπάθησε να συνασπίσει όλα τα μέρη, των οποίων τα συμφέροντα κινδύνευαν από την αναβίωση της γερμανικής ισχύος. Αυτό, όμως, ευνοούσε τα ιταλικά σχέδια για επίθεση κατά της Αιθιοπίας. Ο ηγέτης της Ιταλίας, Μουσσολίνι, πέτυχε γαλλοϊταλική συμφωνία που του έδινε ελευθερία δράσης στην Αιθιοπία.

Κι έτσι ξέσπασε ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος, με πάνω από 62 εκατομμύρια ανθρώπους νεκρούς σ' ολόκληρο τον πλανήτη!!!

Κι ερχόμαστε στο σήμερα: είναι πλέον φανερό ότι, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν έχει καμία αυτόνομη δυνατότητα χειρισμού της κρίσης εάν δεν προϋπάρχει η συμφωνία της Γερμανικής Κεντρικής Τράπεζας – αφού αυτή είναι που κινεί το χρήμα, χορηγώντας στην ΕΚΤ, δάνεις ύψους σχεδόν ενός τρισεκατομμυρίου!

Η ΕΚΤ τώρα, για να καταφέρει να ελέγξει την κρίση της Ευρωζώνης, είναι υποχρεωμένη να κάνει τρία βήματα μαζί:

(α) Να προβεί στη μαζική αγορά ομολόγων δημοσίου των χωρών του Νότου, έτσι ώστε να διατηρήσει το επιτόκιο δανεισμού τους κάτω από το 5%,

(β) Να ανακοινώσει ένα συγκεκριμένο σχέδιο πολιτικής και δημοσιονομικής ένωσης της Ευρωζώνης, με στόχο τη δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης και

(γ) Να αποφασίσει μία ρεαλιστική αναθεώρηση των υφεσιακών προγραμμάτων λιτότητας, με την προσθήκη αναπτυξιακών μέτρων.

Μόνο εάν τα παραπάνω λειτουργήσουν όλα μαζί, σαν ένα πακέτο, θα μειωθούν τα ποσά, τα οποία θα απαιτηθούν για την αγορά ομολόγων του δημοσίου – επειδή θα αποκαθίσταντο η αξιοπιστία της ΕΚΤ, η οποία πλησιάζει επικίνδυνα στο ναδίρ.

Εκτός αυτού, με βάση την ιστορία, τυχόν προσπάθειες διατήρησης των επιτοκίων δανεισμού κάτω του 5%, χωρίς τα άλλα δύο βήματα, δεν θα είχαν καμία επιτυχία – όπως ακριβώς δεν είχαν επιτυχία στο παρελθόν οι προσπάθειες επηρεασμού των συναλλαγματικών ισοτιμιών.

Σε κάθε περίπτωση, εάν η ΕΚΤ αποφάσιζε να εφαρμόσει το πρόγραμμα των τριών μέτρων σταθεροποίησης, η Ευρωζώνη θα μπορούσε να βγει από το τούνελ μέσα στον Αύγουστο – ακόμη και αν συνεχίζονταν οι κακές ειδήσεις από τα κράτη-μέλη της, την Κίνα και τις Η.Π.Α.

Κάτι τέτοιο όμως θα απαιτούσε τη συμφωνία του βασικού δανειστή της, της Γερμανίας δηλαδή, η οποία δυστυχώς φαίνεται να έχει άλλες βλέψεις – πιθανότατα μερκαντιλιστικές.

Και φυσικά, στο... προηγούμενο μάθημα μάθαμε ότι Μερκαντιλισμός είναι η οικονομική θεωρία που εισήχθη το 18ο αιώνα και στοχεύει στην αύξηση της εξαγωγής προϊόντων ενός κράτους, στη μείωση των εισαγωγών, στη  δημιουργία ισχυρού στόλου για την μεταφορά των πρώτων υλών και την αποφυγή τυχόν πολεμικών συγκρούσεων, στη δημιουργία τέλειου οδικού δικτύου και στην ίδρυση αποικιών οι οποίες θα πρέπει να μένουν σε απόλυτη εξάρτηση από την μητρόπολη. Αυτή ακριβώς είναι η πολιτική που ακολουθεί σήμερα η Γερμανία. Και φυσικά αποικίες της είναι ολόκληρη η Νότια Ευρώπη.

Μπορεί να γίνει κάτι λοιπόν;

Αν δεν ακολουθηθούν τα συγκεκριμένα βήματα, που περιγράφηκαν παραπάνω, άμεσα και όλα μαζί, το ευρωπαϊκό οχυρό δεν θα είναι πλέον σε θέση να κρατηθεί – με τεράστιες οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές επιπτώσεις για ολόκληρο τον πλανήτη, ακόμη μία φορά με ένοχο τη Γερμανία, υποστηρίζει ο αρθρογράφος στη σελίδα sofokleous10.gr.

Κι αυτό θα αποτελεί μια ακόμη θλιβερή επανάληψη της Ιστορίας την οποία η Ευρώπη έχει γράψει και ξαναγράψει πολλές φορές με αίμα, όπως καταγράφεται και στην Κεντρική Ιδέα του σημερινού μας μαθήματος.

Πηγές:
http://www.sofokleous10.gr/portal2/toprotothema/toprotothema/2012-08-06-21-58-51-2012080670091/
Wikipedia