Πέμπτη, 28 Μαρτίου 2024

ev media-logo

Αρχαίος Ελληνικός Πολιτισμός, το έναυσμα του Αθλητισμού. Γράφει η Κατερίνα Καραγιάννη

Είναι γνωστό πως κατά την αρχαιότητα ο ελληνικός πολιτισμός έδωσε τα φώτα του στον κόσμο και μέσω του αθλητισμού. Οι τοπικοί αγώνες και στη συνέχεια οι Πανελλήνιοι - Ολυμπιακοί αγώνες δημιούργησαν μια σειρά από θετικές επιδράσεις όπως η ανάπτυξη της αθλητικής επιστήμης, της ιατρικής και των τεχνών. Είναι σημαντικό ως κληρονόμοι αυτού του πολιτισμού να γνωρίζουμε πώς αναπτύχθηκε το αγωνιστικό πνεύμα και ποιά ήταν η σημασία του στον αρχαίο πολιτισμό.

593

 

Οι ρίζες του αγωνιστικού πνεύματος

Η αγωνιστικότητα του ανθρώπου υπάρχει από τη δημιουργία του και έχει συντελέσει σημαντικά στην εξέλιξή του. Ο άνθρωπος έχοντας το ένστικτο της επιβίωσης αγωνιζόταν να εξασφαλίσει τροφή και να προστατευτεί από τους κινδύνους της φύσης.

Με το πέρασμα των χρόνων, ανέπτυξε σωματικές και ψυχικές δυνάμεις που τον βοήθησαν να εξασφαλίζει τα προς το ζην με περισσότερη άνεση και σε γρηγορότερο ρυθμό. Έτσι αυτός που ήταν πιο γρήγορος, ήταν και πιο αποτελεσματικός. Χωρίς την κίνηση ο άνθρωπος είναι νεκρός. Η κίνηση τον τρέφει και τον εξελίσσει.

Η περιέργεια και η εφευρετικότητα του, τον οδήγησε να αναπτύξει το αγωνιστικό πνεύμα και να ασχοληθεί με δραστηριότητες όπως ο χορός και το παιχνίδι. Οι έλληνες όμως είναι αυτοί που δημιούργησαν τους αγώνες συμβάλλοντας σημαντικά στην εξέλιξη της κοινωνίας.

Η σωματική αγωγή για τους έλληνες δεν ήταν μόνο η καλλιέργεια του σώματος αλλά και του πνεύματος. Αποτελούσε φιλοσοφία και αναδείκνυε χαρακτηριστικά της ψυχής όπως το ωραίο και η ελευθερία. Ο ελληνικός πολιτισμός ανέδειξε τον τρόπο του αγωνίζεσθαι σε πλαίσια ηθικά, θρησκευτικά, πολιτικά, παιδαγωγικά, ψυχολογικά και κοινωνικά. Το γνήσιο αγωνιστικό πνεύμα άρχισε να παρακμάζει με την παρακμή του αρχαίου πολιτισμού.

Σύμφωνα με τους μύθους και τις παραδόσεις, οι αγώνες δημιουργήθηκαν από τους ίδιους τους θεούς οι οποίοι αγαπούσαν την άσκηση, τον αγώνα, την υγεία, το κάλλος, τη δύναμη, την αρετή. Έτσι οι θνητοί είχαν την υποχρέωση να ευχαριστήσουν και να τιμήσουν τους θεούς  καλλιεργώντας τους αγώνες, το ομαδικό πνεύμα, την ψυχαγωγία και τις σωματικές ασκήσεις.

Αυτός ήταν ο λόγος που οι αγώνες είχαν έντονο θρησκευτικό ύφος. Αρχικά  είχαν τοπικό χαρακτήρα και εξελίχθηκαν σε Πανελλήνια γιορτή. Οι αθλητές πριν την έναρξη των αγώνων έπρεπε να κάνουν θυσίες στους θεούς και να ορκιστούν πως δεν θα παραβιάσουν τους κανόνες. Η παραβίαση των κανόνων, ήταν ασεβής πράξη, κακούργημα που δυσαρεστούσε τους θεούς.

 

Λόγοι που πραγματοποιούνταν αγώνες

Οι αγώνες στην αρχαιότητα γίνονταν με αφορμή κάποιο κοινωνικό γεγονός.

Εκπλήρωση θρησκευτικών λατρειών. Οι αγώνες είχαν κυρίως θρησκευτικό χαρακτήρα. Μετά τη θυσία οι αγωνιζόμενοι επιδίδονταν  στην άσκηση για να δείξουν τη παλικαριά, τις σωματικές και ψυχικές τους ικανότητες με σκοπό να ευχαριστήσουν τους θεούς που τους χάρισαν τους αγώνες.

 

Επιτάφιοι και επικήδειοι αγώνες. Μετά την ταφή κάποιου σπουδαίου προσώπου που πρόσφερε πολλά στην κοινωνία, πραγματοποιούνταν αγώνες για να ευχαριστήσουν τη ψυχή του. Στους συγκεκριμένους αγώνες οι νέοι αντιδρούσαν με την άσκηση στον θάνατο.

 

Αγώνες για την εξουσία. Σε πολλές περιπτώσεις όταν ισάξιοι άνδρες διεκδικούσαν την εξουσία, αγωνίζονταν για να αναδειχθεί ο αξιότερος.

 

Αγώνες για την προίκα. Όταν οι γονείς ήθελαν να καλοπαντρέψουν τις κόρες τους, διοργάνωναν αγώνες για τους υποψήφιους γαμπρούς.

 

Για να σταματήσουν οι πόλεμοι. Είναι γνωστό πως κατά τη διάρκεια των αγώνων υπήρχε εκεχειρία. Γι αυτό πολλές φορές η διοργάνωση αγώνων αποτελούσε διάλειμμα στις πολεμικές αναμετρήσεις.

 

Αγώνες φιλοξενίας. Οι αγώνες φιλοξενίας είχαν σκοπό να τιμήσουν τον ξένο αλλά και να δείξουν τον πολιτισμό προβάλλοντας τη χώρα τους.

 

Σημασία των αγώνων στην αρχαία Ελλάδα

Η αξία των αγώνων δεν έχει να κάνει μόνο με τη νίκη. Οι αγώνες έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην διαμόρφωση του πολιτισμού, της θρησκείας, του ατόμου,  του αθλητισμού και της επιστήμης.

Αρχικά οι αρχαίοι με τις θυσίες και τους αγώνες ευχαριστούσαν τους θεούς γιατί πίστευαν πως οι ίδιοι οι θεοί ήταν οι δημιουργοί και προστάτες των αγώνων. Οποιαδήποτε παράβαση τιμωρούνταν. Γι’ αυτό και μέσα στα στάδια υπήρχαν ναοί και μαντεία στα οποία κατέφευγαν οι αθλητές για να κάνουν θυσίες και να παίρνουν συμβουλές.

Οι αγώνες είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην διαμόρφωση του πολιτισμού καθώς αποτελούσε πηγή έμπνευσης και ειδικότερα στην ζωγραφική, την  γλυπτική, τη πλαστική, τη ποίηση.

Επίσης οι αγώνες συνέβαλαν στην εξέλιξη της ιατρικής και της αθλητικής επιστήμης καθώς η ανθρώπινη κίνηση προβλημάτισε και εξετάστηκε λεπτομερώς.

Οι επαναλαμβανόμενοι αγώνες δημιουργούσαν έναν έντιμο και νομοταγή πολίτη. Ο αθλητής που τηρούσε τους κανόνες και υπερασπιζόταν την νίκη για να ευχαριστήσει τους θεούς, αποτελούσε ένα πρότυπο πολίτη.

Τέλος με τους αγώνες ανοίχτηκαν τα σύνορα μεταξύ των πόλεων κρατών και καλλιεργήθηκε η ενότητα των ελλήνων. Παράλληλα, καταπολεμήθηκε η ανισότητα των κοινωνικών τάξεων καθώς όλοι οι έλληνες είχαν δικαίωμα συμμετοχής.

Οι αγώνες στην αρχαία Ελλάδα ανέδειξαν έναν πολιτισμό  που αποτέλεσε κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη της επιστήμης και πηγή έμπνευσης για τις τέχνες. Ο αρχαίος πολιτισμός έχει διαδοθεί σε όλο τον κόσμο και είναι ένας καλός λόγος να είμαστε υπερήφανοι. Τίποτα δεν μπορεί να μας αποκόψει από τις ρίζες μας.

 

Πηγή: Ιστορία φυσικής αγωγής 1998, Θωμά Β. Γιαννάκη


 

Κατερίνα Καραγιάννη

Απόφοιτος Τ.Ε.Φ.Α.Α Αθηνών με ειδικότητα κολύμβησης